Dworzec tramwajowy Piotrkowska Centrum

Projekt zajął pierwsze miejsce w konkursie na opracowanie projektu koncepcyjnego tramwajowego przystanku przesiadkowego zlokalizowanego w Łodzi na Al. Mickiewicza, na odcinku pomiędzy Al. Kościuszki a ul. Piotrkowską. Autorem projektu jest architekt Jan Gałecki.

Opinia jury

Praca została nagrodzona za twórcze nawiązanie do kontekstu urbanistycznego oraz wdzięk, lekkość 
i funkcjonalność konstrukcji. Zastosowanie smukłych stalowych słupów pozostawia maksimum wolnej przestrzeni dla ruchu pieszego, a w pełni przeszklone zadaszenie zapewnia przeźroczystość 
i bardzo dobre doświetlenie.

Stylistyka form z zastosowaniem płynnych krzywizn nawiązuje do secesji. Zaproponowany rysunek 
i kolorystyka sitodruku na szklanych taflach przekrycia nawiązuje do łódzkich witraży oraz do logo Łodzi.

Możliwość prefabrykacji stalowych elementów konstrukcyjnych i paneli dachowych o liczbie ograniczonej do czterech modułów ułatwi realizację i obniży jej koszty.

Autora zainspirował historyczny charakter śródmieścia Łodzi. W przedstawionej koncepcji dostrzec można także inspiracje współczesnymi realizacjami najwybitniejszych twórców podobnych rozwiązań, znanych i powszechnie podziwianych, jak Calatrava z jego dworcem w Lisbonie. Inspiracje te nie pozbawiły nagrodzonej koncepcji oryginalności i świeżości.

Dworzec tramwajowy Piotrkowska Centrum - pierwsze miejsce w konkursie; autor projektu: arch. Jan Gałecki

Opis autorski

Kontekst

Przystanek Piotrkowska - Centrum zlokalizowany jest w otoczeniu architektonicznym zróżnicowanym pod względem skali i stylu. Elementy dominujące to bryła secesyjnej kamienicy przy ulicy Kościuszki 93, modernistyczne budynki przy skrzyżowaniu ulic Kościuszki i Mickiewicza oraz okazałe eklektyczne kamienice ulicy Piotrkowskiej. Widok od strony wschodniej jest rozległy i tym samym niespotykany w zwykłych warunkach miejskich. Przystanek znajduje się w bezpośrednim sąsiedztwie ulicy Piotrkowskiej, w punkcie w którym jest ona podzielona na deptak i część przeznaczoną dla ruchu samochodowego, i w tym sensie będzie stanowił bramę do ścisłego centrum miasta dla pasażerów komunikacji.
W bezpośrednim sąsiedztwie Przystanku znajduje się bryła budynku byłego Centralu. Po obu stronach ulicy Mickiewicza znajdują się liczne drzewa, ważny element miejskiej przestrzeni.

Dworzec tramwajowy Piotrkowska Centrum / front - pierwsze miejsce w konkursie; autor projektu: arch. Jan Gałecki

Decyzje projektowe

Nawiązanie do kontekstu architektonicznego: Łódź jest miastem licznych kamienic zdobionych charakterystycznymi dla stylu secesji elementami krzywoliniowymi. Te najbardziej okazałe znajdują się na ulicy Piotrkowskiej. W Projekcie Przystanku inspirowałem się bogatymi w charakterystyczny secesyjny detal fasadami ulicy Piotrkowskiej oraz architekturą kamienic w bezpośrednim otoczeniu Przystanku. Celowo nie nawiązałem do budynku dawnego Centralu, stanowił on będzie tło dla nowoprojektowanego Przystanku.

Funkcjonalność i transparentność konstrukcji: ze względu na charakter obiektu zależało mi na zachowaniu jak największej przestrzeni dla ruchu pieszego. Wynika stąd konieczność oparcia konstrukcji o system stalowych słupów nośnych zajmujących minimalną powierzchnię w porównaniu z materiałami tradycyjnymi. Ponadto system taki, w połączeniu z wykorzystaniem szkła, umożliwił zachowanie optycznej transparentności Przystanku. Swoboda kształtowania elementów stalowych pozwala na zaprojektowanie linii krzywych jako podstawowego wyróżnika stylu. Podkreśla to szklany dach składający się ze stalowych modułów podtrzymujących tafle szkła.

Dworzec tramwajowy Piotrkowska Centrum - pierwsze miejsce w konkursie; autor projektu: arch. Jan Gałecki

Dworzec tramwajowy Piotrkowska Centrum - pierwsze miejsce w konkursie; autor projektu: arch. Jan Gałecki

Dworzec tramwajowy Piotrkowska Centrum - pierwsze miejsce w konkursie; autor projektu: arch. Jan Gałecki

Symetria i modułowość: symetryczny układ konstrukcji wynika z planu komunikacyjnego peronów dostarczonego przez organizatora.
Przyjęta koncepcja konstrukcyjna umożliwia wykorzystanie stalowych elementów konstrukcyjnych prefabrykowanych w odpowiednich zakładach produkcyjnych. Pozwala to na znaczne skrócenie okresu budowy i umożliwia precyzyjne wykonanie głównych elementów. Zastosowanie modułów konstrukcyjnych (słupów, paneli dachowych) obniża koszty i czas ich produkcji.

Dworzec tramwajowy Piotrkowska Centrum - pierwsze miejsce w konkursie; autor projektu: arch. Jan Gałecki

Dworzec tramwajowy Piotrkowska Centrum - pierwsze miejsce w konkursie; autor projektu: arch. Jan Gałecki

Konstrukcja

Słup konstrukcyjny: każdy słup składa się z czterech łuków i wykonany jest z białej, ocynkowanej stali konstrukcyjnej. Linia łuków inspirowana jest formami secesyjnymi i zaprojektowana w taki sposób aby sprawiała wrażenie lekkości. Łuki wzmocnione są cięgnami stalowymi które nadają charakter konstrukcji. Słupy oparte są na stopach z betonu o wysokiej wytrzymałości.

Siatka słupów: w siatce słupów zastosowano cztery powtarzające się moduły. Siatka słupów jest konstrukcją regularną i sztywną samą w sobie. Siatka słupów zaprojektowana jest w taki sposób aby nie powodowała kolizji z otwieraniem drzwi tramwajowych. Na słupach zainstalowane są panele LED podkreślające nocą układ konstrukcyjny.

Ochrona konstrukcji: bariera z betonu zbrojonego o wysokiej wytrzymałości chroni konstrukcję i fasadę budynku od strony ulicy.

Dworzec tramwajowy Piotrkowska Centrum - pierwsze miejsce w konkursie; autor projektu: arch. Jan Gałecki

Dworzec tramwajowy Piotrkowska Centrum - pierwsze miejsce w konkursie; autor projektu: arch. Jan Gałecki

Dworzec tramwajowy Piotrkowska Centrum - pierwsze miejsce w konkursie; autor projektu: arch. Jan Gałecki

Dworzec tramwajowy Piotrkowska Centrum - pierwsze miejsce w konkursie; autor projektu: arch. Jan Gałecki

Szklenie fasad: boczną ochronę od deszczu i hałasu stanowi fasada szklana, której konstrukcja zintegrowana jest z siatką słupów zewnętrznych.

Dach: inspiracją dla konstrukcji dachu były krople deszczu padające na taflę wody. Na siatce słupów oparte są prostokątne moduły stalowe o charakterystycznej perforacji inspirowanej kroplami. Projekt dachu zaprojektowany jest jedynie z czterech różnych modułów stalowych. Na modułach stalowych od góry mocowane są prostokątne tafle ze szkła hartowanego z nadrukowanym barwnym sitodrukiem. Kolorystyka dachu nawiązuje do witraży łódzkich kamienic, a także do kolorów nowego logo Łodzi „Łódź kreuje”. Czerwony narożnik wskazuje kierunek reprezentacyjnej ulicy Piotrkowskiej.

Dworzec tramwajowy Piotrkowska Centrum - pierwsze miejsce w konkursie; autor projektu: arch. Jan Gałecki

Pomosty techniczne: na dachu zaprojektowe jest sześć pomostów technicznych, które zapewniają swobodny dostęp do każdej części dachu.
Pomosty wykonane są ze szkła hartowanego z powłoką antypoślizgową.

Konserwacja obiektu: dostęp do wszystkich elementów konstrukcji jest możliwy za pomocą małego podnośnika technicznego. Dostęp do zewnętrznej powłoki dachu jest możliwy z pomostów technicznych.

Mała architektura: elementy małej architektury (ławki, barierki ochronne, punkty sprzedaży biletów) wykonane są ze szlachetnego betonu architektonicznego, który nadaje przyziemiu jednolity charakter. Betonowe elementy stanowią kontrast dla wizualnie lekkiej konstrukcji nośnej.

Rozwiązania technologiczne

Odprowadzenie wody/usunięcie śniegu: dach podzielony jest na 12 płaszczyzn z których woda spływa do 6 kanałów. Przy każdym ze słupów zainstalowana jest ogrzewana rynna sprowadzająca wodę bezpośrednio do kanalizacji. Rynny wizualnie łączą się z konstrukcją nośną budynku.
System oświetlenia: zaprojektowany jest energooszczędny system oświetlenia LED, zintegrowany wizualnie z konstrukcją nośną.

Informacja Pasażerska

Tablice wyświetlające czas przyjazdu tramwajów: zaprojektowana jest instalacja systemu tablic wyświetlających czas przyjazdu tramwajów. Na każdym z peronów znajdują się po trzy takie tablice rozmieszczone w odstępach co.30 metrów.

Punkty sprzedaży biletów /informacja: proponuję poszerzenie funkcji punktów sprzedaży biletów o funkcję informacyjną. Przystanek Piotrkowska-Centrum ma szansę stać się punktem charakterystycznym dla centrum Łodzi ze względu na swoja funkcję i bliskość ulicy Piotrkowskiej. Turyści i goście będą potrzebowali informacji, budynek ze względu na zadaszenie może również stać się miejscem zbiorczym w deszczowe dni.

Informacje o projekcie

• Projekt architektoniczny - architekt Jan Gałecki (architektjan.pl/)
• Planowany termin ukończenia projektu - koniec 2014 roku.
• Inwestor - Zarząd dróg i transportu miasta Łódź.
• Koszt projektu - 8 000 000 PLN.