Projekt „Dekarbonizacja procesów budowlanych”

Ograniczanie emisji CO2 w branży budowlanej staje się koniecznością – wymaga tego osiągnięcie neutralności klimatycznej w 2050 r. Nie uda się to bez upowszechnienia w budownictwie naturalnych materiałów i technologii oraz zasad Gospodarki Obiegu Zamkniętego (GOZ), czyli ponownego wykorzystania zasobów. Rozwiązań, które to umożliwią, dostarcza realizowany przez Instytut Ochrony Środowiska - Państwowy Instytut Badawczy (IOŚ-PIB) i Ogólnopolskie Stowarzyszenie Budownictwa Naturalnego (OSBN) projekt „Dekarbonizacja procesów budowlanych”.

Budownictwo naturalne we współczesnym wydaniu opiera się na optymalizacji procesu budowy, prefabrykacji i produkcji materiałów o niskim śladzie węglowym, biodegradowalnych, nisko przetworzonych. Projekt „Dekarbonizacja procesów budowlanych” przybliżył praktyczne zastosowania nowoczesnego i funkcjonalnego budownictwa naturalnego różnym uczestnikom rynku – inwestorom, producentom i wykonawcom – w budowlach o różnej skali i przeznaczeniu.

Projekt wkrótce się zakończy, a jego owocami są m. in. „Poradnik Inwestora” – pierwszy w Polsce przystępny zbiór wiedzy o naturalnych materiałach i technologiach budowlanych oraz programy Dodatkowych Umiejętności Zawodowych dla szkół zawodowych (w zawodach „cieśla” i „murarz-tynkarz”), czy program nauczania dla szkół wyższych. 

W kilkudziesięciu warsztatach i webinariach prowadzonych przez praktyków naturalnego budownictwa z OSBN – dotyczących m. in. budownictwa z drewna i słomy, tynków i farb naturalnych czy projektowania budynków przyjaznych dla środowiska – udział wzięło ponad 600 osób.

Wystawa budownictwa naturalnego

Okazje do zapoznania się z budownictwem naturalnym dała także multimedialna wystawa, prezentująca naturalne techniki i materiały budowlane oraz rozwiązania z dziedziny GOZ. Była ona częścią ekspozycji projektu na targach budowlanych, która obejmowała także przestrzeń do warsztatów, demonstracyjną konstrukcję z drewna i słomy oraz stoisko IOŚ-PIB. Instytut otrzymał główne nagrody za „Innowacyjne rozwiązania” na Targach InterDOM w Łodzi oraz za „Formę promocji targowej” na Targach LUBDOM w Lublinie. Łącznie na tych wydarzeniach wystawę obejrzało niemal 18 tys. osób.

W upowszechnieniu naturalnego budownictwa pomogą także wyniki przeprowadzonych w ramach projektu badań, w tym testów pożarowych prefabrykowanych konstrukcji z drewna i słomy. Pokazały one, że pokryta tynkiem glinianym ściana z tych materiałów opiera się płomieniom o temperaturze powyżej 1000°C przez ponad dwie godziny. Oznacza to, że takie rozwiązanie może z powodzeniem zastąpić konwencjonalne materiały budowlane. 

Wykorzystywanie naturalnych materiałów budowlanych przez inwestorów i wykonawców ułatwi też opracowanie kategorii jakościowych dla surowców naturalnych oraz parametrów wytrzymałości dla drewna konstrukcyjnego.

W projekcie nie zabrakło też głosu przedstawicieli branży budowlanej: na podstawie konsultacji z projektantami, producentami materiałów budowlanych i wykonawcami budynków pojawiły się w Projekcie rekomendacje dla rozwoju rynku budownictwa naturalnego. Stanowić mają one pakiet propozycji zmian w prawodawstwie i systemie certyfikacji dla budownictwa, zawierający odniesienia do Miejskich Planów Adaptacji oraz termomodernizacji i praktycznego stosowania zasad GOZ.

Ograniczenie emisji dwutlenku węgla

Żeby ograniczać emisje dwutlenku węgla z budownictwa, konieczna jest wiedza o tym, ile uwalnia się go do atmosfery przy produkcji i eksploatacji konkretnych materiałów budowlanych. Aby wyznaczyć ścieżkę do dekarbonizacji, trzeba najpierw określić punkt wyjścia. Wiedzy tej dostarcza model wyliczeń śladu węglowego, m. in. dla drewna, roślin jednorocznych i materiałów z wykorzystaniem surowców z recyklingu. 

Ograniczenie emisji CO2 w sektorze budowlanym jest koniecznością – już za kilka lat zaczną obowiązywać regulacje, które nałożą ten obowiązek na producentów i wykonawców, warto więc już dziś się na to przygotować.

Projekt pokazał, że budownictwo przyjazne dla klimatu i środowiska jest możliwe. Wiele rozwiązań, nie tylko dla indywidualnych pasjonatów, ale też dla wielkoskalowego budownictwa mieszkaniowego i użyteczności publicznej już dziś jest na wyciągnięcie ręki – powiedział Daniel Walczak z Krajowego Ośrodka Zmian Klimatu w Instytucie Ochrony Środowiska-Państwowym Instytucie Badawczym.

Projekt „Dekarbonizacja procesów budowlanych – wprowadzenie materiałów naturalnych o zerowym śladzie węglowym, w tym drewna, do gospodarki obiegu cyrkularnego w budownictwie” jest realizowany przez Instytut Ochrony Środowiska – Państwowy Instytut Badawczy oraz Ogólnopolskie Stowarzyszenie Budownictwa Naturalnego. Korzysta z dofinansowania o wartości 744 951 euro otrzymanego od Islandii, Liechtensteinu i Norwegii w ramach Funduszy EOG. Celem projektu jest umożliwienie rozwoju sektora budownictwa naturalnego i drewnianego oraz implementacja Gospodarki Obiegu Zamkniętego w sektorze budownictwa w Polsce.