Park na Kopcu Powstania Warszawskiego laureatem Europejskiej Nagrody dla Miejskiej Przestrzeni Publicznej 2024
Międzynarodowe jury, któremu przewodniczyła prestiżowa architektka, urbanistka oraz projektantka krajobrazu Beth Galí, przyznało pierwszą nagrodę w kategorii ogólnej projektowi „Park na Kopcu Powstania Warszawskiego”. Autorem projektu są pracownie topoScape i Archigrest.
Jury szczególnie doceniło projekt, ponieważ oferuje on przestrzeń publiczną, która w innowacyjny sposób łączy się z historią, rewitalizując obszar miejski i oddając hołd jego przeszłości poprzez stworzenie unikalnej przestrzeni umożliwiającą integrację między pamięcią, możliwościami spędzania wolnego czasu i ekosystemem społecznym.
Jury szczególnie doceniło fakt, że projekt był w stanie objąć pamięć tego miejsca poprzez jego materialność. Dlatego też gruz z II wojny światowej, który kształtuje kopiec został przekształcony w beton, aby stworzyć nowe struktury parku.
Projekt uznaje, że przestrzeń i doświadczenia mieszkańców stają się częścią zbiorowej pamięci, podchodząc do historii nie poprzez monumentalizm, ale przez pryzmat materialny, ekologiczny i pedagogiczny. Park sam w sobie staje się miejscem pamięci. Projekt wyróżnia się uznaniem złożoność przestrzeni publicznej, która obejmuje wiele warstw znaczeń i interakcji.
Poprzez rekonfigurację tradycyjnej estetyki parku miejskiego, na nowo wyobraża sobie park jako głęboko ekologiczną całość, akceptując gatunki inwazyjne i przyjmując element „niedokończonej” wyobraźni, która zachęca użytkowników do zaangażowania i odsłania nową estetykę parków miejskich.
Wpływ projektu na mieszkańców
Kopiec Powstańczy, powstały jako wysypisko gruzów miasta zniszczonego podczas II wojny światowej, znajduje się w jednej z najbardziej centralnych dzielnic Warszawy i szybko rozwijającej się dzielnicy mieszkaniowej.
W latach dziewięćdziesiątych XX wieku na szczycie kopca wzniesiono pomnik z symbolami polskiego ruchu oporu, przekształcając to miejsce w miejsce corocznych upamiętnień.
Wysiłki koncentrowały się głównie na dostosowaniu kopca do potrzeb wszystkich użytkowników. Ze względu na skomplikowane ukształtowanie terenu wymagało to stworzenia kładek i sztucznych wąwozów. Z pomocą specjalistów od betonu wykorzystano technologię produkcji betonu z gruzu, stosując nowoczesne kryteria gospodarki o obiegu zamkniętym.
Zbocza powstałych w ten sposób wąwozów przypominają warstwy geologiczne kopca antropogenicznego i służą jako zapis codziennej pracy fizycznej robotników.
Projekt obejmował również funkcje rekreacyjne, tworząc liczne miejsca do odpoczynku i spacerów, w tym plac zabaw dla dzieci.
Jeśli chodzi o roślinność, plan nasadzeń został opracowany we współpracy ze specjalistą w dziedzinie fitosocjologii. Opierał się on na analizie naturalnych procesów inicjowanych przez gatunki pionierskie i inwazyjne, a następnie model nowych ekosystemów. W ramach działań edukacyjnych i popularyzatorskich zorganizowano wystawę plenerową poświęconą odbudowie Warszawy i nowemu typowi krajobrazu we współpracy z historykiem i edukatorem przyrodniczym.
Projekt wzmocnił poczucie przynależności lokalnej społeczności do tego miejsca, ponieważ teraz lepiej rozumieją jego historię i potrafią docenić wykorzystanie gruzu, który utworzył kopiec.
Z drugiej strony, projekt zapewnił miastu nową zieloną przestrzeń, która jest odporna na zmiany klimatyczne, dzięki strategiom zarządzania krajobrazem i spontanicznej naturze, która wyrosła na kopcu.
Projekt poprawił dostęp do parku, czyniąc go łatwiejszym w użyciu i bezpieczniejszym dla odwiedzających.
Europejska Nagroda dla Miejskiej Przestrzeni Publicznej to inicjatywa Centrum Kultury Współczesnej w Barcelonie (CCCB) i jest przyznawaną co dwa. Nagradza najlepsze projekty tworzenia, przekształcania i odzyskiwania przestrzeni publicznych w europejskich miastach. Do dwunastej edycji nagrody zgłoszono 297 projektów z 35 krajów europejskich z 35 krajów europejskich. W czerwcu ubiegłego roku międzynarodowe jury wybrało dziesięć finalistów, po pięć z każdej kategorii.
Źródło: The European Prize for Urban Public Space
