Projekt ogrodu przy willi podmiejskiej na Mazowszu

Galeria

Charakterystyka miejsca

Założenie ogrodowe, o powierzchni około 6 ha, przy willi podmiejskiej, powstało na terenie wcześniej użytkowanym rolniczo.
Jego granice obejmują:
płaski teren fragmentu wysoczyzny, położony 8 m nad dnem doliny niewielkiej rzeki;
zbocze doliny, o ekspozycji zachodniej;
dno dolinne.
Rzeka wyznacza zachodnią granicę terenu.
Jest to miejsce, gdzie na niewielkiej przestrzeni znajduje się to co jest charakterystyczne dla krajobrazu Mazowsza. Niewielka rzeka, na której brzegach rosną olchy i wierzby. Miejscami podmokłe dno dolinne, ze śladami po stawie już dawno zalądowionym. Zbocze doliny opadające łagodnie ku rzece, a wyżej przechodzące w płaski teren, który jest fragmentem rozległej wysoczyzny.

Elementy programu założenia ogrodowego

Budowę domu rozpoczęto przed przystąpieniem do pracy nad projektem ogrodu. Lokalizacje i formy innych obiektów budowlanych nie były definitywnie określone. Zadanie projektowe polegało m.in. na zlokalizowaniu i nadaniu form: stajni, owczarni, domu ogrodnika, woliery i portierni.
Ustalono, że elementami programu założenia ogrodowego, poza wymienionymi powyżej obiektami, będą: staw kąpielowy, strumień z kaskadami, staw z rzeką angielską, ogródek użytkowy, miejsce na ognisko, kort tenisowy, plac gimnastyczny, altana – samotnia, maneż, wybieg dla owiec, oczyszczalnia korzeniowa, kompostownia i parking.

Kompozycja, cechy przyrodnicze i formy użytkowania założenia ogrodowego

Teren ma formę trapezu. Jeden bok trapezu wyznacza rzeka, a drugi droga gminna. Górna krawędź zbocza doliny i oś domu są równoległe do linii rzeki. Kierunek ten, podkreślony lokalizacją budynku stajni i owczarni oraz woliery, jest jedną z linii osnowy kompozycyjnej założenia ogrodowego. W tradycyjnych kompozycjach linie osnowy założeń ogrodowych były zwykle do siebie prostopadłe. W tym przypadku starano się także zachować zasadę kompozycji tradycyjnej, nawiązując do utrwalonych form historycznych rezydencji wiejskich. Jednak, projektant domu, w jego wewnętrznym układzie, zastosował formę dekonstruktywistyczną charakterystyczną dla architektury ostatniego okresu. Oś holu domu usytuowana jest pod kątem 230, w stosunku do osi poprzecznej budynku. Dlatego, owalny podjazd zaprojektowano na tym samym kierunku, tak by oś podjazdu była zgodna z kierunkiem poruszania się osób wychodzących z domu. Na zamknięciu osi podjazdu, w celu podkreślenia jej kierunku, zlokalizowano dom ogrodnika.
Nawiązanie do dekonstruktywistycznej formy wnętrza domu przydało całemu założeniu wyraźny charakter kompozycji romantycznej, w której droga wjazdowa prowadzi łagodnymi łukami w kierunku do podjazdu. Uzyskano w ten sposób efekt zmienności widoków. Dom jest widoczny zaraz po przekroczeniu bramy, ale dzięki łukom drogi i kulisom budowanym z grup drzew, oglądany jest z różnych pozycji i w różnej „oprawie” roślinnej. Romantyczny charakter założenia podkreślają także zlokalizowane, w oddaleniu od siebie, budynki stajni, owczarni, domu ogrodnika i ptaszarni (woliera), które mają formę tradycyjną, nawiązującą do dawnych zabudowań dworskich. Elementem dodatkowo podkreślającym romantyczny charakter miejsca są, przewidywane na tym terenie, zwierzęta, ozdobne ptaki i owce, które mają być sztafażem ożywiającym kompozycję ogrodu. Owce, koszarowane na rozległych trawnikach łąkowych, mają zastąpić kosiarki. Istotnymi elementami kompozycji w mniejszej skali są: staw kąpielowy ze strumieniem, staw z rzeką angielską, chłodnik, ogródek użytkowy i parking. Staw kąpielowy zlokalizowano w bezpośrednim sąsiedztwie domu. Jest on zasilany z lokalnego ujęcia wody, a także oczyszczoną wodą deszczową, odprowadzaną z dachubudynku mieszkalnego. Podstawą jego prawidłowego funkcjonowania jest stały obieg wody, która dostarczana jest do niecki stawu przez filtr szuwarowy. Woda ze stawu zasila strumień płynący łukiem po zboczu. Lustro wody w korycie strumienia podtrzymują kamienne progi. Na końcu strumienia, u podnóża zbocza, zaprojektowano niewielki zbiornik, z którego woda dostarczana jest do studzienki z pompą. Pompa tłoczy wodę do filtra szuwarowego. W ten sposób, woda filtrowana w złożu mineralnym i przez filtr roślinny oraz dotleniana na kaskadach strumienia utrzymywana jest w czystości. Filtr szuwarowy oddzielony jest od niecki stawu żelbetową ścianą, zwieńczoną długą i szeroką drewnianą belką, umieszczoną pod takim samym kątem (230) w stosunku do ściany budynku, jak oś podjazdu, w stosunku do osi porzecznej budynku. Belka oddzielająca filtr szuwarowy od stawu wyznacza kierunek początkowego odcinka strumienia, którego linia wraz ze ścieżką sąsiadującą ze strumieniem, zamyka łukiem rozległe wnętrze na zboczu doliny. Ścieżka wzdłuż strumienia prowadzi do stawu z rzeką angielską, który zaprojektowano w miejscu po dawnym stawie. Staw zasilany wodą z wysięków oraz wodą z oczyszczalni korzeniowej przeznaczony jest do pływania łodzią. Charakterystyczną formą ogrodową jest „chłodnik”. Jest to niewielkie trójkątne wnętrze zamknięte wysokim żywopłotem grabowym. Posiada ono wąskie prześwity, przez które do zacienionego wnętrza docierają smugi światła. Chłodnik zlokalizowano w bezpośrednim sąsiedztwie domu. Jest on miejscem schronienia w czasie upalnych dni. Ogródek użytkowy zamknięty jest kolistym żywopłotem. Ma on formę regularną, historyzującą. Niewielkie kwatery ogródka przeznaczone są do uprawiania ziół, warzyw i bylin na kwiat cięty. We wnętrzu ogródka zaprojektowano także ławy oraz niewielką fontannę z misą do gromadzenia wody. Parking, przeznaczony głównie dla gości, zlokalizowano bezpośrednio przy podjeździe. Będzie on użytkowany tylko okazjonalnie. Dlatego zaprojektowano tu nawierzchnię trawiastą uzbrojoną. Stanowiska do parkowania oddzielone są od siebie rozmieszczonymi wachlarzowato grupami drzew i krzewów, które chronią przed operacją słońca oraz zamykają widok na zaparkowane samochody.
W doborze roślin uwzględniono niemal wyłącznie gatunki rodzime, dostosowując ich skład do warunków siedliskowych.