Architektura dla ofiar katastrof naturalnych Shigeru Bana

Laureat Nagrody Pritzkera 2014 - Shigeru Ban nagrodzony został między innymi za swoje dokonania w sferze pomocy humanitarnej jaką niesie ofiarom katastrof naturalnych. Jest autorem projektów tanich domów, wykonanych głownie z kartonowych tub i lokalnie dostępnych materiałów.

Ogłaszając tegorocznego laureata, Tom Pritzker powiedział: Praca humanitarna Shigery Bana, poświęcona ludziom, których dotknęły skutki katastrof jest przykładem dla nas wszystkich. Innowacyjność jest jest ograniczona tu przez typ budynków i współczucie nie jest tu ograniczone budżetem. Shigeru spowodował, że nasz świat jest lepszym miejscem.

Jury przyznające Nagrodę Pritzkera podkreśliło także dokonania Bana w eksperymentalnym podejściu do materiałów budowlanych jakie wykorzystuje: kartonowych tub, kontenerów. Uwagę zwróciło także innowacyjne wykorzystanie materiałów niekonwencjonalnych, takich jak bambus, tkaniny, papier, kompozyty z recyklingu włókna papieru i tworzyw sztucznych.

Przez dwadzieścia lat Shigeru Ban podróżuje w miejsca które ucierpiały w skutek katastrof naturalnych i miejsc zniszczonych przez działalność człowieka, współpracuje z lokalnymi mieszkańcami, wolontariuszami i studentami w celu zaprojektowania i skonstruowania schronisk i budynków wspólnotowych dla ofiar katastrof. Są to obiekty proste ale wygodne, tanie w budowie a także łatwo poddające się recyklingowi.

Tymczasowe domy wielorodzinne z kontenerów, 2011, Onagawa, Miyagi, Japan, autor: Shigeru Ban, fot.: Hiroyuki Hirai

Wnętrze tymczasowego domu wielorodzinnego z kontenerów, 2011, Onagawa, Miyagi, Japan, autor: Shigeru Ban, fot.: Hiroyuki Hirai

Architektura dla ofiar katastrof naturalnych

Praca humanitarna Bana rozpoczęła się w 1994 roku, w związku z konfliktem w Rwandzie, w wyniku którego miliony ludzi znalazło się w tragicznych warunkach życiowych. Ban zaproponował wtedy przez komisarzem ONZ ds. Uchodźstwa zbudowanie schroniska z kartonowych tub. Wyniku prezentacji swojego pomysłu został zatrudniony jako konsultant. Brał również udział w budowaniu domów po trzęsieniu ziemi w 1995 roku w Japonii w Kobe. Wybudował tam również ”Papierowy Kościół” który potem został zdemontowany i wysłany na Tajwan, gdzie został ponownie złożony w 2008 roku. Wybudował także tzw.: Paper Log House dla wietnamskich uchodźców, który składał się ze skrzynek po piwie wypełnionych workami piaskiem i połączonych z kartonowymi ścianami.

Ban współpracuje z ofiarami katastrof, studentami i innymi wolontariuszami, aby wszystkie te humanitarne projekty zrealizować. W 1995 roku założył prywatną organizację o nazwie VAN (Voluntary Architects’ Network). W jej ramach zrealizował do tej pory projekty humanitarne w Japonii, Turcji, Indiach, Sri lance, Chinach, Haiti, Nowej Zelandii, we Włoszech i obecnie na Filipinach.

Projektując schroniska dla ofiara katastrof, Ban bardzo często wykorzystuje kartonowe tuby, jako kolumny, ściany i belki. Jest to materiał lokalnie dostępny, tani, łatwy w transporcie, montażu i demontażu, ponadto może być wodo- i ognioodporny i łatwo poddają się recyclingowi. Sam autor projektów mówi, że jego japońskie wychowanie pomaga mu w oszczędnym gospodarowaniu materiałami.

Paper Log House, 2001, Bhuj, Indie, autor: Shigeru Ban, fot.: Kartikeya Shodhan

Paper Log House, 2001, Bhuj, Indie, autor: Shigeru Ban, fot.: Kartikeya Shodhan

Log House - domy dla ofiar trzęsienia ziemi z kartonowych tub - Kobe, Japonia (1995), autor: Shigeru Ban, fot.: Takanobu Sakuma

Log House - domy dla ofiar trzęsienia ziemi z kartonowych tub - Kobe, Japonia (1995), autor: Shigeru Ban, fot.: Hiroyuki Hirai

Tymczasowy kościół o konstrukcji z kartonowych tub, 1995, Kobe, Japonia, autor: Shigeru Ban, fot.: Hiroyuki Hirai

Tymczasowy kościół o konstrukcji z kartonowych tub, 1995, Kobe, Japonia, autor: Shigeru Ban, fot.: Hiroyuki Hirai

Schronisko dla uchodźców o kontrukcji z kartonowych - Byumba Refugee Camp, Rwanda (1999), autor: Shigeru Ban, fot.: Shigeru Ban Architects

Paper Log House, 2000, Turcja, autor: Shigeru Ban, fot.: Shigeru Ban Architects

Paper Log House, 2000, Turcja, autor: Shigeru Ban, fot.: Shigeru Ban Architects

Kirinda House, 2007, Kirinda, Sri Lanka, autor: Shigeru Ban, fot.: Eresh Weerasuriya

Kirinda House, 2007, Kirinda, Sri Lanka, autor: Shigeru Ban, fot.: Dominic Sansoni

Tymczasowa szkoła podstawa, gdzie elemntem konstrukcyjnym są kartonowe tuby w mieści Chengdu w Chinach, autor: Shigeru Ban, fot.: Li Jun

Tymczasowa szkoła podstawa, gdzie elemntem konstrukcyjnym są kartonowe tuby w mieści Chengdu w Chinach, autor: Shigeru Ban, fot.: Li Jun

Schronisko dla uchodźców o kontrukcji z kartonowych tub - Port-au-Prince, Haiti (2010), autor: Shigeru Ban, fot.: Shigeru Ban Architects

Schronisko dla uchodźców o kontrukcji z kartonowych tub - Port-au-Prince, Haiti (2010), autor: Shigeru Ban, fot.: Shigeru Ban Architects