Muzeum Emigracji w Gdyni

W dawnym Dworcu Morskim w Gdyni, w industrialnym otoczeniu portu, na styku lądu i morza powstaje Muzeum Emigracji w Gdyni, poświęcone jednemu z najistotniejszych zjawisk współczesnego świata, które w szczególny sposób wpłynęło na przeszłość i teraźniejszość polskiego społeczeństwa. Jego otwarcie planuje się na pierwszą połowę 2015 roku.

Muzeum Emigracji w Gdyni fot.: Dominik Werner

Historia budynku

Muzeum powstaje w historycznym Dworcu Morskim. Ten zbudowany w 1933 roku budynek przez lata służył obsłudze ruchu emigracyjnego i był miejscem skąd setki tysięcy ludzi wyruszało w świat. Tu łączyło się wiele szlaków wyjazdu z kraju, tu cumowały legendarne polskie transatlantyki na czele z m/s Batory. Emigracyjna historia Gdyni, portowa lokalizacja i monumentalny budynek Dworca budują doskonałe ramy dla instytucji, której ambicją jest nadanie historii polskiej emigracji właściwego miejsca w narodowej pamięci.

Oprócz wystawy stałej i ekspozycji czasowych, placówka stanie się także areną działań animujących aktywność mieszkańców, polem dyskusji i miejscem spotkań ludzi nauki i sztuki. Wśród wielu atrakcji czekających na gości znajdzie się sala kinowa, przestrzeń do działań teatralnych, księgarnia, restauracja, kawiarnia oraz miejsce na ciekawą inicjatywę artystyczną bądź happening. Wszystko to w niepowtarzalnej, industrialnej oprawie portowej lokalizacji.

Muzeum Emigracji w Gdyni fot.: Bogna Kociumbas

Muzeum Emigracji w Gdyni, fot.: Dominik Werner

Muzeum Emigracji w Gdyni, fot.: Dominik Werner

Modernizacja budynku

Prace remontowo-adaptacyjne w Dworcu Morskim i przylegającym do niego Magazynie Tranzytowym trwały od maja 2013 roku a realizowane były według projektu firmy ae fusion Studio z Krakowa. Zakładał on odbudowę zgodnie z planami z roku 1933 wraz z brakującym północno-zachodnim narożnikiem, jak i zaadaptowanie tego zabytkowego budynku do zupełnie nowej roli. Zmianie uległa elewacja od strony wody – szklana tafla zastąpiła pierwotnie murowaną ścianę, nadając 80-letniemu budynkowi nowoczesny i lżejszy wygląd. Wzniesiono także stalową konstrukcję oryginalnego punktu widokowego – przeszklonego tunelu wychodzącego z Magazynu Tranzytowego. Kładka stanowi architektoniczne i symboliczne nawiązanie do historycznego trapu, jakim opuszczający Dworzec pasażerowie wchodzili na pokład statków. Dialog z przeszłością prowadzony jest także poprzez przywrócenie fasadzie i wnętrzu oryginalnej, polskiej symboliki – m.in. na frontową elewację powróciły płaskorzeźby polskich orłów, które zostały zdarte podczas wojny.

Prace restauracyjne, przebiegające pod opieką wojewódzkiego konserwatora budynku, polegały także na rekonstrukcji i rewaloryzacji wszelkich detali zgodnie z ich oryginalnym wyglądem. Dotyczyło to między innymi stolarki drzwiowej, balustrad, kinkietów, mozaikowych posadzek i przede wszystkim świetlików, które w szczególny sposób zdobią ikonę gdyńskiego modernizmu.

Aby zapewnić Muzeum odpowiednie warunki wystawiennicze, wewnątrz przyległego do Dworca Morskiego Magazynu Tranzytowego stworzono specjalną, dedykowaną ekspozycji architekturę.

Wizualizacja Dworca Morskiego wg projektu ae fusion Studio z Krakowa

Wizualizacja Dworca Morskiego wg projektu ae fusion Studio z Krakowa

Muzeum Emigracji o sobie

W Dworcu Morskim, skąd setki tysięcy ludzi wyruszało w świat, opowiemy o poruszających doświadczeniach polskich emigrantów z końca XVIII jak i początku XXI wieku. Trudno o lepsze miejsce dla instytucji, która stawia pytania o czas i kierunki emigracji, o jej przyczyny, charakter i dalsze losy emigrantów. Pod adresem Gdynia, Polska 1, połączymy historie ludzi wyjeżdżających z Polski w różnych czasach, do różnych krajów we wspólną, ogólnopolską historię, w najszerszym tego słowa znaczeniu.

Jesteśmy muzeum historycznym, prowadzimy jednak swoją działalność w ścisłym związku ze współczesnością. Inaczej nie można opowiedzieć o zjawisku, które dotyczy dziś bezpośrednio 200 milionów ludzi na całym świecie, a dla 2 milionów Polaków stało się po akcesji do Unii Europejskiej doświadczeniem pokoleniowym. Jednocześnie intensywnym debatom politycznym na temat emigracji rzadko towarzyszy refleksja o historycznym charakterze tego zjawiska. Tymczasem poza krajem żyje około 20 milionów osób polskiego pochodzenia, z czego większość to potomkowie emigrantów. Powstania narodowe, wojny światowe, trudny okres powojenny w równie znaczącym stopniu co kwestie ekonomiczne przyczyniały się do masowego charakteru emigracji z Polski. Nierzadko były to osobiste wybory motywowane pragnieniem lepszego życia, podążaniem za marzeniami i ambicjami. Wszystkie te czynniki sprawiły, że Polacy są szóstą diasporą na świecie a bez historii emigracji trudno zrozumieć całą polską historię. Dlatego mamy nadzieję, że Muzeum Emigracji w Gdyni stanie się miejscem autentycznego spotkania Polaków z kraju i z zagranicy.

Statek ĄPulaskiĒ przy Dworcu Morskim, (fot. Henryk Poddębski, 1934 Muzeum Miasta Gdyni) vs Dworzec Morski dziś od strony ul. Polskiej (fot. Muzeum Emigracji w Gdyni Dominik Werner)

Statek "Pulaski" przy Dworcu Morskim, (fot. Henryk Poddębski, 1934 Muzeum Miasta Gdyni) vs Dworzec Morski dziś od strony ul. Polskiej (fot. Muzeum Emigracji w Gdyni Dominik Werner)

Dworzec Morski 1966-1969 (fot. Janusz Uklejewski, Muzeum Miasta Gdyni) vs Dworzec Morski dziś od strony pomnika Ludziom Morza na skwerze Gombrowicza (fot. Muzeum Emigracji w Gdyni, Dominik Werner)