Niska emisja - problem miast i wsi

Rozmawiając o ochronie środowiska, dbaniu o jakość powietrza, którym oddychamy, czy zagospodarowywaniu szybko mnożących się odpadów, pojawiają się określenia takie jak niska emisja, wysoka emisja i gospodarka niskoemisyjna. Wyjaśnijmy zatem co one oznaczają, jak bardzo są istotne dla nas jako ludzi i w jak dużą rolę mogą odegrać tu architekci.

Niska i wysoka emisja a gospodarka niskoemisyjna

Wysoka i niska emisja to terminy, które określają źródła zanieczyszczenia powietrza atmosferycznego szkodliwymi dla środowiska gazami i pyłami. Różnica polega na tym, że w przypadku wysokiej emisji źródłem zanieczyszczenia są duże zakłady przemysłowe, a niskiej – gospodarstwa domowe i rolne, lokalne kotłownie oraz transport. Należy przy tym wspomnieć, że wysoka emisja jest znacznie mniejszym problemem - zanieczyszczone powietrze wyrzucane jest na dużych wysokościach, przez kominy, dodatkowo wyposażone w technologie oczyszczające spaliny. W przypadku niskiej emisji problem jest znacznie bardziej złożony. Zanieczyszczone powietrze emitowane jest na wysokości do 40 metrów nad ziemią, a toksyczne gazy i pyły kumulują się w miejscach ich emisji, mając bezpośredni i bardzo negatywny wpływ na środowisko, w tym na ludzkie zdrowie.

Źródła niskiej emisji i jej negatywne skutki starają się zlikwidować działania, wpisujące się w termin gospodarki niskoemisyjnej. Działania te skupiają się na ograniczeniu niskiej emisji poprzez wdrażanie rozwiązań efektywnych energetycznie, wykorzystywanie odnawialnych źródeł energii i stosowaniu technologii chroniących środowisko naturalne.

Przyczyny niskiej emisji

Jak już wspomniane zostało powyżej, źródłem zanieczyszczeń pochodzących z niskiej emisji są głównie indywidualne gospodarstwa domowe i rolne, lokalne kotłownie i transport. Największa odpowiedzialność za ten stan spoczywa jednak na domach jednorodzinnych. Jest ich w Polsce około 5 milionów. Obecne są zarówno w miastach jak i na wsiach, a większość z nich wybudowana została przed rokiem 1990. Są niedocieplone, wyposażone w przestarzałe technologie grzewcze, wykorzystujące gaz i węgiel o niskiej jakości. Emitowany z ich kominów dym zawiera niezwykle szkodliwe dla naszego zdrowia substancje. Możemy tu wymienić trujące gazy takie jak tlenek węgla czy tlenki siarki odpowiedzialne za choroby układu oddechowego oraz toksyczne pyły zwierające metale ciężkie, w tym między innymi rtęć czy ołów, które wraz z innymi substancjami chemicznymi przyczyniają się do powstawania chorób układu krążenia, chorób nowotworowych i innych.

Nie bez znacznie dla jakości powietrza, którym oddychamy jest również powszechna w Polsce praktyka spalania odpadów przez właścicieli domów jednorodzinnych. Do pieców wrzucane są kartony, stare gazety, stare meble, ubrania a nawet plastikowe opakowania i inne tworzywa sztuczne. Należy wyraźnie powiedzieć, że jest to szczególnie szkodliwa działalność. W wyniku niskiej temperatury spalania odpadów uwalniają się do powietrza bardzo toksyczne opary.

Możliwości likwidacji niskiej emisji

Największym problemem jaki staje na drodze likwidacji niskiej emisji jest rozproszenie jej źródeł. Brakuje uregulowań prawnych i odgórnie przyjętych norm do jakich powinny stosować się indywidualne gospodarstwa domowe i rolne, ogrzewając swoje domy paliwami stałymi. Stanowi to prawdziwe wyzwanie dla jednostek samorządu terytorialnego, które są zobligowane prawnie do ochrony środowiska na swoich obszarach, a tym samym do podejmowania działań ukierunkowanych na likwidację niskiej emisji.

W chwili obecnej najszybszą drogą do redukcji niskiej emisji jest termomodernizacja domów jednorodzinnych i zmiana instalacji grzewczych na nowoczesne. Niezbędna jest tu oczywiście pomoc Państwa i wdrożenia systemu dopłat do tego typu prac.

Nie bez znaczenia jest również praca architektów i całej branży budowlanej w projektowaniu i budowaniu domów energooszczędnych, wykorzystujących także nowoczesne technologie grzewcze korzystające z odnawialnych źródeł energii.

--------------------------

_{Artykuł ten powstał dzięki realizacji projektu Ograniczenie niskiej emisji w gminach realizowanego przez Krajową Agencję Poszanowania Energii, finansowanego ze środków NFOŚiGW.}