Architektura PRL-u dziś

Wiele z wzniesionych przed kilkoma dekadami budynków jest przystosowywanych do dzisiejszych standardów. Lifting przechodzą elewacje i wnętrza, a właściciel reliktów PRL-u tworzą komfortowe i nowoczesne obiekty dobrze wpisujące się urbanistykę swojego miasta.

Są to zwykle obiekty doskonale widoczne w krajobrazie miast, które w dzisiejszych czasach otrzymały drugą szansę i nowe życie. Najbardziej jaskrawymi przykładami są:

• Warszawski Dworzec Centralny

Dworzec Centralny w Warszawie

• Spodek w Katowicach

Katowice - Spodek

• Dworzec PKP w Katowicach

Dworzec kolejowy w Katowicach

• Osiedle Tysiąclecia w Katowicach

Osiedle Tysiąclecia w Katowicach

• Red Tower w Łodzi

Red Tower w Łodzi

• Powszechny Dom Towarowy "Okrąglak" w Poznaniu

Okrąglak w Poznaniu

• Falowce w Gdańsku

Gdańskie Falowce

• Ośrodek wypoczynkowy Kozubnik w Porąbce

Ośrodek wypoczynkowy Kozubnik w Porąbce

Wartość architektury PRL-u

Atmosfera wokół architektury PRL-u w naszym kraju ulega znaczącej zmianie. Ta „źle urodzona” architektura, ma coraz większe grono entuzjastów, zafascynowane tymi budynkami i doskonale znające ich historię i projektantów. Piękno architektury PRL-u dla wielu osób może być kwestią dyskusyjną. Jednak na pewno możemy stwierdzić, że to, co zbudowano w tamtej epoce ma swoją wartość. Architekci doby PRL-u proponowali bardzo ciekawe rozwiązania funkcjonalne i plastyczne, nie zapominali również o architekturze zieleni – mówi Artur Szczepaniak Główny Projektant pracowni architektonicznej AP Szczepaniak. Aby móc bez emocji docenić dziedzictwo kulturowe epoki PRL-u potrzebujemy czasu. W tym momencie powinniśmy zadbać o te budynki, które są warte zachowania. Najlepszym na to sposobem jest ich rewitalizacja, gdyż nic bardziej nie zakłóca delektowania się pięknem architektury, jak jej zły stan techniczny.

Rewitalizacja polskiej architektury powojennej

Niektóre miasta zaczynają troszczyć się o swoją spuściznę architektoniczną. Na przykład Wrocław ma już listę cennych budowli PRL-u, których odnawianie będą wspierać władze miasta. Na razie budynki z tej listy będą pod bacznym okiem konserwatora zabytków, a najcenniejsze z nich mogą zostać wpisane do rejestru zabytków – uzupełnia Szczepaniak.

Lista ta, zatytułowana Dziedzictwo architektury wrocławskiej w latach 1945 -1989 została stworzona przez grupę wrocławskich architektów i historyków sztuki w oparciu o kryteria ochrony dóbr kultury współczesnej, ustalone przez komisję oddziału warszawskiego Stowarzyszenia Architektów Polskich. Obiekty z tej listy powinny być chronione w sposób umożliwiający ich ewentualną modernizację dla potrzeb współczesnego użytkownika, z szacunkiem dla pierwotnego założenia architektonicznego.

Na wspomnianej przez architekta liście znalazły się między innymi takie budynki jak:

• Manhattan na Placu Grunwaldzkim

Wrocław - Mahattan na Placu Grunwaldzkim

• budynek Dolmedu przy ulicy Legnickiej

Dolmed we Wrocławiu

• Kredka i Ołówek

Dom Akademicki Kredka i Ołówek we Wrocławiu

• osiedle przy ulicy Górnickiego,
• Trzonolinowiec
• Galeriowiec przy Kołłątaja
• Kościół parafialny Świętego Ducha.

Na wspomnianej liście znalazł się również obecnie rewitalizowany Dom Asystenta Uniwersytetu Wrocławskiego, w którym właśnie powstają pierwsze w Polsce mikro-apartamenty. Dawny Dom Asystenta stanowi doskonały przykład architektury modernizmu, który w swoich założeniach odcina się od wszelkiej stylizacji i bazuje na twierdzeniu, że forma wynika 
z funkcji, jest odzwierciedleniem powiedzenia Miesa van der Rohe – mniej, znaczy więcej. Autorem projektu modernizacji jest pracownia AP Szczepaniak. Opracowując projekt modernizacji obiektu projektanci bazowali na słowach znanej polskiej architekt Jadwigi Grabowskiej-Hawrylak, iż modernizm charakteryzuje się pięknymi, białymi fasadami i taką barwę powinno się stosować podczas remontów. Dlatego dominującym kolorem w naszym projekcie jest kolor biały, podkreślający prostotę założenia z kolorowymi elementami przyokiennymi, podkreślającymi rytmikę elewacji opartą na białych charakterystycznych zębatych płaszczyznach między, którymi usytuowano okna. Mamy nadzieję, że przy zachowaniu pewnej powściągliwości w stosunku do pierwotnego, oryginalnego zamierzania architektonicznego uda nam się odzyskać ten skrawek miasta 
dla nas Wrocławian – opowiada architekt Artur Szczepaniak.

Dom Asystenta Uniwersytetu Wrocławskiego

Budynek Startera - wizualizacja (dawny Dom Asystenta Uniwersytetu Wrocławskiego)