Potencjał klasycznego feng shui w planowaniu urbanistycznym

Obecnie feng shui jest wiedzą interdyscyplinarną, obejmującą architekturę, planowanie urbanistyczne, geografię i kształtowanie krajobrazu.

Azja i feng shui

Chiny, Hongkong, Singapur, Malezja i Taiwan są przykładami państw, w których zasady klasycznego feng shui są stosowane na etapie planowania miast, dzielnic, osiedli i innych kompleksów urbanistycznych.

Chińczycy przez wieki budowali miasta zgodnie z zasadami feng shui. Dzisiaj w Malezji, Singapurze i Hongkongu biznes korzysta z usług mistrzów feng shui w wyborze miejsca swojej siedziby, a inwestorzy w wyborze lokalizacji swojego domu oraz właściwym jego położeniu. Rezultatem w przypadku firm jest m.in. stworzenie warunków sprzyjających jej szybszemu rozwojowi oraz wzrost liczby klientów, a w przypadku mieszkańców - stworzenie idealnej przestrzeni życiowej, swobodny przepływ energii, większy dobrobyt oraz polepszenie ich jakości życia.

Widok z Petronas Tower w Kuala Lumpur; fot.: Marta Pieńkowska

Podstawowe zasady feng shui

Tłumacząc na język polski, termin „feng shui” oznacza „wiatr woda”. Zatem wiedza ta jest klasyfikowana jako studium rzeźby terenu, ponieważ formy krajobrazowe są naturalnymi siłami, tworzącymi i przewodzącymi qi (nienamacalną formę energii). W feng shui określa się potencjał tej energii na danym obszarze w oparciu o ściśle określone formuły. Znajomość rzeźby terenu jest w tej ocenie kluczowa.

Początkowo feng shui związane było z wyborem miejsca wybudowania osady lub miejsca pochówku. Dostępność oraz wpływ wody i wiatru na rolnictwo i na warunki mieszkalne ludności miały przy tym ogromne znaczenie. Oprócz form geologicznych brano również pod uwagę położenie i skierowanie przyszłych budynków.

W przypadku nowoczesnego budownictwa mieszkaniowego, centrów handlowych czy też innych kompleksów budowlanych stosuje się te same zasady, wypracowane na przestrzeni wieków. Deweloperzy, którzy wdrażają zasady klasycznego feng shui, cieszą się uznaniem na rynku nie tylko w Azji, ale i na całym świecie.

Widok z Petronas Tower w Kuala Lumpur; fot.: Marta Pieńkowska

Góry i woda w feng shui

Góry i woda są nieodłącznym aspektem klasycznego feng shui. W jednym z pierwszych tekstów chińskich można znaleźć zdanie, które w tłumaczeniu na język polski brzmi: "Qi unosi się na wietrze i rozprasza, lecz gromadzi się napotykając wodę". Chińscy mistrzowie kiedyś stwierdzili, że należy starać się gromadzić qi tak, aby się nie rozproszyło. Celem zabiegów feng shui jest utrzymanie jego przepływu przy zachowaniu jego spójności.

Długie, wijące się pasma górskie oraz meandrująca rzeka uznawane są za formy korzystne. Qi spływa po grzbietach górskich w dół i może się albo rozproszyć i zaniknąć, albo utrzymać i skupić przez obecność wody. Schodzący grzbiet wraz z obecnością wody są uznawane za najważniejsze cechy krajobrazu. Tam, gdzie skupiają one silne qi, może powstać kwitnący ośrodek miejski; gdzie qi jest mniejsze, rozwinie się jedynie niewielka miejscowość.

Pieniny - widok z Trzech Koron

Podstawowe zasady feng shui w urbanistyce

Z racji wielkości obiektu, jakim jest miasto lub osiedle, analiza terenu według zasad feng shui odbywa się dwuetapowo. Najpierw należy ocenić obszar w skali makroskopowej, zaś kolejnym etapem jest to spojrzenie w skali lokalnej.

Przez skalę makroskopową należy rozumieć okolicę do kilku kilometrów wokół terenu przeznaczonego do zabudowy. Na tym obszarze ocenia się ukształtowanie terenu i krajobraz, w tym obecność i wpływ gór, wzniesień oraz naturalnych zbiorników i cieków wodnych. Potencjał danego obszaru jest uzależniony od jego otoczenia.

Obecność gór i wody jest najsilniejszym czynnikiem, wpływającym na dobrobyt miasta, przy czym sam widok na góry z okien osiedla nie jest niezbędny; czasem wystarczy sama ich obecność. Ocenia się ich kształt i szatę roślinną. Oczywiście, im większe są to góry i im bliżej są one położone, tym ich oddziaływanie jest silniejsze. Wpływ gór jest uzależniony od ich kształtu i położenia względem miasta czy też pojedynczego budynku. Wpływ wód powierzchniowych również zależy od ich właściwości i położenia, jednakże muszą one być widoczne, aby ich oddziaływanie było odczuwalne. Najbardziej cenione są wody meandrujące, spokojne, ciche i czyste.

Na terenach pozbawionych gór należy uwzględniać inne naturalne wzniesienia, np. moreny polodowcowe, które również mają potencjał do wykorzystania. W obszarach nizinnych bierze się pod uwagę przede wszystkim naturalne wody powierzchniowe. Na podstawie biegu rzeki przyjmuje się umownie lokalizację i kształt gór.

District Cyberjaya Selangor Malaysia

Planowanie urbanistyczne

W analizie lokalizacji inwestycji bierze się pod uwagę również ewentualną istniejącą zabudowę i infrastrukturę komunikacyjną, w tym wielkość i charakter budynków. Ogólne założenia projektowe nowego osiedla muszą być dopasowane do istniejących obiektów w taki sposób, aby wzajemne oddziaływanie nowych i starych budynków było korzystne. Jeżeli teren otaczający jest niezabudowany, dysponujemy większą swobodą w projektowaniu osiedla i poszczególnych jego budynków.

Według klasycznego feng shui otoczenie osiedla, a rozpatrując w mniejszej skali – każdego domu, ma określony wpływ na jego mieszkańców. Z każdej strony powinno mieć odpowiednią formę. Z tyłu powinny znajdować się wyższe budynki, dające ochronę i wsparcie mieszkańcom. Z przodu obiektu przestrzeń powinna być niezabudowana. Najlepiej, jeśli po bokach istnieć będzie zabudowa, ale nie przytłaczająca. Można wybudować szereg budynków w lekkim łuku tak, aby sąsiadujące ze sobą domy wzajemnie się wspierały.

Projektując układ całego osiedla zgodnie z zasadami feng shui można tym samym zapewnić, że żaden dom nie będzie wpływał niekorzystnie na żaden z pozostałych. Na terenie osiedla można wybudować oczka wodne (ale nie fontanny), które odpowiednio umiejscowione wpłyną korzystnie na mieszkańców. Również projekt zieleni wspólnej i wokół poszczególnych budynków powinien uwzględniać zasady feng shui, gdyż np. źle umiejscowione drzewa mogą oddziaływać negatywnie. Poprzez odpowiednie zaplanowanie dróg/ulic dojazdowych oraz meandrujących alejek można uzyskać optymalny przepływ qi i poprowadzić je w zamierzonym, korzystnym kierunku.

Osiedle Mirage by the Lake w Kuala Lumpur; fot.: Marta Pieńkowska

Podsumowanie

Planowanie urbanistyczne w zgodzie z zasadami klasycznego feng shui uwzględnia m.in. ukształtowanie terenu, położenie, kształt i kierunki istniejących i przyszłych dróg, wzajemne usytuowanie budynków oraz ich skierowanie względem stron świata i elementów krajobrazu, kształty budynków, lokalizację i kształt wód powierzchniowych, roślinność, a także elementy infrastruktury takie jak latarnie, ogrodzenia itd.

Idea feng shui nie stoi z zasady w sprzeczności z pomysłami architektów. Znaną od czasów starożytnych wiedzę można połączyć ze współczesnymi projektami, uzyskując synergię w postaci optymalnego pod każdym względem układu.

O autorce

Autorka artykułu: Marta Pieńkowska.

Jest ekspertem klasycznego feng shui oraz dyplomowaną absolwentką Mastery Academy of Chinese Metaphysics w Malezji. Prowadzi własną działalność pod nazwą Szan He (www.szanhe.pl).