Żyjące fasady – przejściowa nisza czy nowa gałąź architektury?

Zieleń posiada ogromne właściwości terapeutyczne, łagodzi steres, pomaga zachować równowagę psychiczną, wspomaga identyfikację mieszkańców z otoczeniem. Obecny trend w architekturze promujący rozwiązania zielone oraz łączenie architektury z przyrodą może być tylko przelotną niszą, lub przeciwnie - okazać się istotną gałęzią architektury przyszłości.

Żyjące fasady zielone mają już ponad 20-letnią historię. Ich prekursorem jest francuski botanik Patric Blanc, który już w 1988 roku wraz z Jeanem Nouvelem zaprojektował Musee du quai Branly w Paryżu. Następnie, stopniowo budynki porośnięte pionowymi ogrodami zaczęły powstawać w całej Europie. W tym roku planowane jest oddanie do użytku pierwszego polskiego budynku z żyjącą fasadą – Fundacji na rzecz Nauki Polskiej w Warszawie, autorstwa architektów z biura FAAB.

Fundacja na rzecz Nauki Polskiej w Warszawie, projekt: biuro FAAB

Fundacja na rzecz Nauki Polskiej w Warszawie, projekt: biuro FAAB

Metody tworzenia żywych fasad

System trzywarstwowy

Istnieją dwie metody tworzenia żywych fasad. Pierwsza z nich zapoczątkowana została przez Patrica Blanca przy Musee du quai Branly. Opiera się na trzywarstwowym systemie, na który składają się od góry: warstwa PVC, warstwa odpornego filcu i metalowa podkonstrukcja. System jest bardzo lekki (do 30 kg/m2) , a jego grubość niewielka, pozwala więc na szerokie zastosowania. Woda wzbogacona o substancje odżywcze jest przepuszczana przez całą wysokość ściany, a jej nadwyżka zbierana jest na samym dole i specjalnym systemem transportowana jest z powrotem na górę ściany.

Kasetony

Drugi system pozwalający budować żywe fasady składa się z kasetonów o rozmiarach ok.30x30 cm. W zależności od producenta, kasetony mogą być wykonane z odpornego na erozję metalu lub z tworzywa sztucznego. Substratem w tym przypadku może być ubita ziemia lub nieorganiczne piany. Podstawą trwałości żywej ściany jest jej nawodnienie. Prawidłowy system nawadniający zapobiega wbijaniu się korzeni w konstrukcję ściany, co mogłoby doprowadzić do jej zniszczenia, dlatego w stelażu pod kasetonami konieczny jest system rur doprowadzających wodę i składniki odżywcze.

Obecne technologie pozwalają na zastosowanie na ścianach ogromnej ilości gatunków roślin, zależnie oczywiście od klimatu, w którym powstaje budynek. Uważa się jednak, że najlepiej – z ideologicznego punktu widzenia – stosować rośliny naturalnie porastające skały i zbocza.

Funkcje żywych fasad

Żywa fasada może stanowić doskonałą izolację akustyczną i termiczną, chroniąc budynek zimą przed mrozami, latem chłodząc oraz redukując hałasy. Jest też świetnym filtrem powietrza. Długo można by pisać o jej pozytywnym wpływie na ludzką psychikę. Możliwe, że w związku z tym, wraz z upływem czasu i coraz większym zapotrzebowaniem naszej cywilizacji na powrót do natury i ekologiczne rozwiązania, zielone ściany staną się fragmentem naszej codzienności, wprowadzając nową wartość do naszego otoczenia. A może wtedy kolejny powrót do howardowskich miast - ogrodów nabrałby nowego, ciekawego oblicza?