TR Warszawa – Teatr Dla Przyszłości
To historyczny moment dla zespołu TR Warszawa, który od 1997 roku pod kierunkiem artystycznym Grzegorza Jarzyny kreuje nowe idee i zjawiska teatralne, wprowadza je do głównego nurtu teatralnego w Polsce, a także buduje markę warszawskiego i polskiego teatru zagranicą. Siedziba jednego z najbardziej znanych polskich teatrów na świecie powstanie na Placu Defilad, w ścisłym centrum Warszawy, obok gmachu Muzeum Sztuki Nowoczesnej w Warszawie. Budowa teatru TR Warszawa jest kolejną z szeregu inwestycji publicznych, realizowanych w ścisłym centrum Warszawy – w ramach projektu Nowe Centrum Warszawy.
Pozwolenie na budowę gmachu teatru uprawomocniło się pod koniec stycznia 2021 roku, otwierając drogę kolejnemu etapowi procesu inwestycyjnego. Wyłoniony w przetargu wykonawca wybuduje budynek teatru o całkowitej powierzchni niewiele ponad 15.000 m.kw., zaprojektowany przez pracownię architektoniczną Thomas Phifer and Partners z Nowego Jorku w partnerstwie z polską pracownią APA Wojciechowski oraz Buro Happold. Inżynierem kontraktu jest konsorcjum ECM Group Polska S.A. oraz Portico Project Management. Budowa finansowana jest z budżetu Miasta Stołecznego Warszawy.
Budynek TR Warszawa na Placu Defilad będzie jednym z najnowocześniejszych teatrów w Europie. W zaprojektowanym przez pracownię Thomas Phifer & Partners teatrze TR Warszawa znajdą się m.in. dwie sale teatralne (BIG BOX i BLACK BOX) o łącznej powierzchni 2 500 m.kw. (w tym sali BIG BOX z największą w Polsce sceną obrotową i modułową widownią na maksymalnie 700 miejsc), a także sale edukacyjne, ośrodek poszukiwań artystycznych, programów rezydencyjnych, studio audio, studio wideo, sale prób, w tym sala prób czytanych, przestronne foyer, restauracja i dwa bary. Każdego wieczoru w budynku teatru w wydarzeniach artystycznych będzie mogło wziąć kilkaset osób.
Budowa teatru TR Warszawa jest kolejną z wielu inwestycji publicznych, realizowanych w ramach projektu Nowe Centrum Warszawy. Jest to kolejny przykład inwestycji miasta w kulturę mimo niełatwych, także budżetowo, czasów. Dzięki działaniom modernizacyjnym i inwestycyjnym ścisłe centrum stolicy stanie się przestrzenią reprezentacyjną, spójną i zieloną, ale także otwartą, przyjazną, dostępną i bezpieczną dla wszystkich komentuje Aldona Machnowska-Góra, wiceprezydentka m. st. Warszawy.
BUDYNEK TR WARSZAWA NA PLACU DEFILAD
Architektura budynku odzwierciedla wartości zespołu TR Warszawa, w szczególności otwartość rozumianą jako prowadzenie poszukiwań i podejmowanie ryzyka artystycznego, wprowadzanie w szeroki obieg nowych sposobów ekspresji teatralnej, a także transparentność, mobilność oraz likwidowanie barier. Jak mówi dyrektor artystyczny TR Warszawa Grzegorz Jarzyna, projekt inspirowany jest z jednej strony ideami teatru greckiego i doświadczeniami współczesnego teatru, zapoczątkowanego w XX wieku Wielką Reformą Teatralną, z drugiej – kilkunastoletnią praktyką TR Warszawa oraz poszukiwaniami nowych sposobów komunikacji międzyludzkiej i nowego języka teatralnego. Siedziba TR Warszawa ma być przestrzenią bezpieczną, przyjazną i łatwo dostępną dla wszystkich odbiorców i odbiorczyń. Architektura teatru odzwierciedli zróżnicowaną działalność TR Warszawa, łączącą teatr eksperymentalny z przedstawieniami dla szerokiej publiczności. Budynek na Placu Defilad pomieści dwie przestrzenie na spektakle, wydarzenia filmowe, muzyczne i widowiska interdyscyplinarne: BIG BOX (dużą salę) na maksymalnie 700 osób, w której będzie możliwość dowolnej konfiguracji przestrzeni scenicznej i widowni, w zależności od formatu i charakteru widowisk oraz znajdujący się na pierwszym piętrze BLACK BOX (małą salę) ze 150 miejscami siedzącymi.
Unikalnym rozwiązaniem będą dwie bramy, które połączą główną przestrzeń sceniczną teatru z Placem Defilad i Parkiem Świętokrzyskim. Umożliwi to organizację koncertów i przedstawień na wzór imprez plenerowych. Dzięki zrównaniu podłogi sceny BIG BOX (dużą sceną) z poziomem placu oraz przeszkleniom w obu salach, miasto stanie się naturalnym tłem dla wydarzeń odbywających się wewnątrz budynku, jak i w plenerze. Zarazem teatr otworzy się na miasto, umożliwiając przechodniom podglądanie jego codziennej pracy.
W foyer teatru znajdzie się przestrzeń spotkań i miejsce odbywania się wydarzeń około programowych, a także restauracja, bistro, kasa biletowa i szatnia. Górne piętra w budynku to ośrodek poszukiwań artystycznych, programów rezydencyjnych i działań edukacyjnych, a także studio audio, studio wideo, sale prób, w tym sala prób czytanych; pomieszczenia techniczne i zaplecze znajdą się w środkowej części budynku oraz w jego podziemnych kondygnacjach.
Budynki muzeum i teatru połączone będą forum, zachęcającym, otwartym i pełnym życia miejscem działań kulturalnych i spotkań w otwartej przestrzeni. Proste, mocne fasady budynków wyznaczą krawędź dla nowo zaprojektowanego Placu Centralnego i nadają kształt bardziej kameralnemu forum, które będzie zarówno wejściem, dziedzińcem, jak i łącznikiem; integrującym muzeum i teatr z nowym Placem Centralnym oraz Parkiem Świętokrzyskim
Muzeum, teatr i forum stworzą spójną całość. Proste bryły budynków będą kontrastować zarówno z Pałacem Kultury i Nauki, jak i z komercyjną architekturą okolicy. Fasady, czerpiące inspiracje z abstrakcyjnych dzieł sztuki, będą uosabiać twórcze życie stolicy i podkreślą rolę Muzeum Sztuki Nowoczesnej i TR Warszawa w tworzeniu Nowego Centrum Warszawy.
INWESTYCJA TR WARSZAWA I MUZEUM SZTUKI NOWOCZESNEJ NA PLACU DEFILAD
TR Warszawa wraz z Muzeum Sztuki Nowoczesnej w Warszawie od 2014 roku prowadzi inwestycję budowy na Placu Defilad. Budynki TR Warszawa i Muzeum są de facto jednym obiektem. Każdy z budynków zawiera w sobie funkcje teatralne i muzealne. I tak, w Muzeum Sztuki Nowoczesnej znajdują się elementy infrastruktury TR Warszawa, a w części teatru znajdują się parkingi, doki rozładunkowe i część drogi dojazdowej do muzeum. Oba budynki są też jedną całością kompozycyjną. Zgodnie z założeniami projektanta żaden z nich nie może funkcjonować bez drugiego.
Od kwietnia 2019 roku Muzeum Sztuki Nowoczesnej prowadzi budowę części muzealnej, która jest pierwszym etapem realizacji nowych siedzib muzeum i teatru na Placu Defilad, przyszłym Placu Centralnym. Kolejnym etapem tej inwestycji jest budowa budynku TR Warszawa. W lipcu 2020 roku teatr złożył wniosek o pozwolenie na budowę, który został pozytywnie rozpatrzony.
23 grudnia 2020 roku Prezydent Miasta Stołecznego Warszawy wydał decyzję zatwierdzającą projekt budowlany i udzielił pozwolenia na budowę dla kompleksu architektonicznego Teatru TR Warszawa i Muzeum Sztuki Nowoczesnej (część TR Warszawa). Po uprawomocnieniu pozwolenia na budowę teatru TR Warszawa w styczniu 2021 roku teatr przystąpił do kolejnego etapu realizacji inwestycji na Placu Defilad tj. przebudowy przewodu wodociągowego oraz usunięcia kolizji istniejącej instalacji zewnętrznej wodociągowej (sieci polewaczkowej Pałacu Kultury i Nauki), która została zrealizowana przez Stołeczny Zarząd Rozbudowy Miasta. Przygotowanie terenu budowy poprzedza rozpoczęcie także innych inwestycji w ścisłym sąsiedztwie działki 25/1 tj. budowy drogi gminnej 5 i 8 KDL realizowanej przez Stołeczny Zarząd Rozbudowy Miasta oraz rewitalizacji Placu Defilad. W listopadzie 2021 r. TR Warszawa zakończył proces nasadzeń kompensacyjnych i zasadził 9 drzew oraz 68 m2 krzewów skwerze Mjr Bolesława Kontryma “Żmudzina”. 16 grudnia 2021 roku Rada Miasta Stołecznego Warszawy podjęła decyzję o zwiększeniu budżetu na budowę teatru TR Warszawa będącego częścią kompleksu muzealno-teatralnego na Placu Defilad – o 155 milionów złotych (do 2028 roku). Zmiana została przyjęta w Wieloletniej Prognozie Finansowej m.st. Warszawy na lata 2021-2050. 1 kwietnia 2022 roku został ogłoszony przetarg na Generalnego Wykonawcę teatru w trybie dialogu konkurencyjnego. Kolejne etapy procesu inwestycyjnego planowane na 2022 rok obejmują m.in. przeprowadzenie postępowania przetargowego na wybór Generalnego Wykonawcy teatru, a następnie rozpoczęcie robót budowlanych.
NOWE CENTRUM WARSZAWY
Nowe Centrum Warszawy to wieloletni projekt zmian w centrum miasta realizowany w kilku etapach przez Miasto Stołeczne Warszawa. Dzięki działaniom modernizacyjnym i inwestycyjnym serce Warszawy stanie się przestrzenią nie tylko wielkomiejską, reprezentacyjną, spójną i zieloną, ale także otwartą, przyjazną, dostępną i bezpieczną dla wszystkich. Budowa Muzeum Sztuki Nowoczesnej i teatru TR Warszawa jest jedną z flagowych inwestycji w obszarze kultury w ramach projektu Nowego Centrum Warszawy.
CECHY BUDYNKÓW I ICH FUNKCJONALNOŚĆ
Kontekst miejski
Muzeum, teatr oraz znajdujące się między nimi forum tworzą spójną architektoniczno-urbanistyczną całość, zachowując jednocześnie wizualną odrębność od siebie nawzajem i od otoczenia. Fasady budynków, zaprojektowane z prostych materiałów, czerpiące inspiracje z abstrakcyjnych dzieł sztuki, uosabiają twórcze życie stolicy i podkreślają kluczową rolę Muzeum Sztuki Nowoczesnej i teatru TR Warszawa we współtworzeniu centrum kulturalnego Warszawy. Budynki różnią się od najbliższego otoczenia, symbolizując w ten sposób wyjątkowy moment w historii miasta.
Projekt teatru i muzeum obejmuje nie tylko budynki, ale także całościową wizję planu zagospodarowania przestrzennego – w obszarze ulic Świętokrzyskiej i Marszałkowskiej – uzupełnionej o nową infrastrukturę. Forum pomiędzy budynkami tworzy zachęcające, otwarte i pełne życia miejsce spotkań. Proste, mocne fasady budynków wyznaczają krawędź dla nowo zaprojektowanego Placu Centralnego i nadają kształt bardziej kameralnemu forum. Forum to tętniące życiem miejsce działań kulturalnych i spotkań w otwartej przestrzeni. Jest ono zarówno wejściem, dziedzińcem, jak i łącznikiem; integruje muzeum i teatr z nowym Placem Centralnym oraz Parkiem Świętokrzyskim.
Architektura
Teatr jest mocno osadzony pomiędzy Placem Centralnym, Pałacem Kultury i Nauki oraz nowo powstającym muzeum. Jego ciemna, stalowa fasada przydaje budynkowi stałości, a perforacje elewacji dla okien i wrót do sceny głównej odsłaniają wnętrze tętniącej życiem od rana do późnych godzin wieczornych instytucji artystycznej. Muzeum, aktywnie działające w dzień, jest białe, jasne i lekkie. Tworzywo jego fasady jest nowoczesne i innowacyjne, odwołuje się do znajdującej się we wnętrzu sztuki współczesnej. Przeszklone partery budynków nadają bryłom lekkości i tworzą wrażenie delikatnego unoszenia się całości nad ulicą. Każdy z budynków ma swoją wyjątkową architektoniczną tożsamość, ale łączy je: skala, bliskość i przestrzeń pomiędzy nimi. Każda z fasad na swój sposób gra cieniem i światłem, obrazując przepływ czasu – od rana do nocy i przez poszczególne pory roku.
Autentyczność materiałów
Wybór prostych, autentycznych materiałów do budowy muzeum i teatru wyraźnie odróżnia je od pełnych przepychu fasad otoczenia. Oba są prawdziwe, ponadczasowe i wypróbowane. Wyrażają wyjątkową skalę, wagę, głębię i kunszt. Każdy z tych budulców nadaje fasadzie budynków swoisty kolor, ton i fakturę.
Program teatru i funkcje
Architektura teatru odzwierciedla zróżnicowaną działalność TR Warszawa, łączącą sztukę eksperymentalną i przedstawienia dla szerokiej publiczności. Budynek autorstwa pracowni architektonicznej Thomas Phifer & Partners w partnerstwie z pracownią APA Wojciechowski i
Buro Happold, mieści w sobie dwie przestrzenie, w których odbywać się mogą zarówno spektakle, jak i wydarzenia filmowe, muzyczne czy widowiska interdyscyplinarne. Przestrzeń sceny głównej mieści maksymalnie do 700 miejsc siedzących, a znajdującą się na pierwszym piętrze mała scena 150 miejsc siedzących. W przestrzeni sceny głównej istnieje możliwość dowolnej konfiguracji przestrzeni scenicznej i widowni – w zależności od formatu i charakteru wydarzenia. Budynek teatru wyposażony jest w nowoczesną technologię, pozwalającą na szybką zmianę repertuaru i prezentowanie zarówno spektakli wielkoformatowych, dużych koncertów, wydarzeń filmowych i wydarzeń interdyscyplinarnych, jak i realizacji zaawansowanych technologicznie streamingów, kameralnych form artystycznych, prac eksperymentalnych, czy małych form muzycznych. Budynek łączy się z Placem Defilad i Parkiem Świętokrzyskim poprzez dwie bramy prowadzące do sceny głównej. Wysokie na 14 metrów bramy północna i południowa otwierane są na całej swej wysokości, dzięki czemu możliwa będzie organizacja plenerowych wydarzeń artystycznych, w skali niespotykanej dotąd w Polsce. Dzięki przeszklonym ścianom oraz zrównaniu podłogi sceny głównej z poziomem Placu Defilad, tkanka miejska w centrum Warszawy staje się naturalnym tłem dla wydarzeń odbywających się zarówno wewnątrz budynku, jak i w plenerze. Przechodzące przez Plac Defilad osoby będą mogły obserwować próby i codzienne przygotowania do rozpoczęcia spektakli oraz innych wydarzeń kulturalnych. Główne wejście do TR Warszawa mieści się od strony forum. W foyer teatru znajduje się przestrzeń spotkań i miejsce odbywania się wydarzeń około programowych, a także restauracja, bistro, kasa biletowa i szatnia. Przestrzeń foyer teatru otwarta i dostępna dla mieszkanek i mieszkańców miasta oraz gości i gościń odwiedzających stolicę przez cały dzień, także długo po zakończeniu spektaklach teatralnych i innych wydarzeń artystycznych. Górne piętra w budynku to ośrodek poszukiwań artystycznych, programów rezydencyjnych i działań edukacyjnych, a także studio audio, studio wideo, sale prób, w tym sala prób czytanych. Pomieszczenia techniczne i zaplecze teatru znajdą się w środkowej części budynku oraz w jego podziemnych kondygnacjach. W podziemiach teatru znajdują się również dojazdy do doków magazynowych Muzeum Sztuki Nowoczesnej, magazyny i pracownie teatralne oraz garaż podziemny z miejscami parkingowymi dla osób z niepełnosprawnościami, przeznaczony do użytkowania przez teatr i muzeum.
Funkcje muzeum
Muzeum uznaje za priorytet dostępność przestrzeni publicznej i tak zaprojektowana została jego siedziba. Zadaniem przestrzeni parteru Muzeum będzie stworzenie nowej jakości tej części miasta, którego tkanka zachęca do codziennego, komfortowego spędzania czasu poprzez kontakt z kulturą. Ma temu sprzyjać relacja z zadrzewioną ulicą i powiększonym znacznie w kierunku Muzeum Parkiem Świętokrzyskim. Odwiedzający mogą łatwo dostać się do budynku ze wszystkich stron. Przeszklony parter budynku zaprasza gości do wnętrza. Znajdują się tam: widoczne z zewnątrz, otwarte i ogólnodostępne audytorium i przestrzenie edukacyjne oraz tzw. galeria szybkiego reagowania, a także bistro, księgarnia i przestronna klatka schodowa, łącząca ten poziom z położonymi wyżej przestrzeniami wystawienniczymi. Główne przestrzenie wystawowe muzeum usytuowano na pierwszym i drugim piętrze wokół centralnej otwartej klatki schodowej. Na każdej z nich umieszczono po dwa zespoły połączonych ze sobą galerii. Galerie na najwyższej kondygnacji zostaną doświetlone światłem rozproszonym poprzez świetliki rozmieszczone w przestrzeni dachu. Na pierwszej kondygnacji podziemnej zaprojektowano: kino z widownią mieszczącą 150 osób, a także dodatkową przestrzeń edukacyjną, pracownie konserwatorskie, magazyny. Ciągi sal wystawowych są przetykane tzw. city rooms czyli „pokojami z widokiem”, gdzie zwiedzający mogą odpocząć, ale także spojrzeć na miasto z zupełnie nowej perspektywy. Budynek stwarza warunki do indywidualnej kontemplacji, a jednocześnie pozostaje otwarty na potrzeby licznej publiczności.
