Szkoła plusenergetyczna w Norwegii
Duże, przeszklone powierzchnie oraz mnóstwo światła dziennego - to elementy wyróżniające najbardziej zieloną szkołę w Norwegii. W wielokrotnie nagradzanym budynku, w którym mieści się nowa szkoła średnia w Horten, naturalne materiały i odważne wybory środowiskowe wyznaczyły standardy na przyszłość.
Jasny i energooszczędny
W 2015 r. rada gminy Vestfold w Norwegii postanowiła zostać najbardziej ekologiczną gminą w Norwegii. Dlatego oczywistym było postawienie na silny profil środowiskowy, gdy podjęto decyzję o budowie nowej szkoły średniej w Horten. Gmina podjęła ambitną decyzję, opowiadając się za systemem klasyfikacji środowiskowej, który integruje zrównoważony rozwój na każdym poziomie.
To był wspaniały proces. Wszyscy byli zdeterminowani, aby znaleźć odpowiednie rozwiązania środowiskowe i architektoniczne, a także spełnić życzenia dewelopera i użytkowników – mówi architekt Grethe Brox-Nilsen z LINK Arkitektur.
Budynek ma cztery piętra, a także piwnicę i pomieszczenie techniczne na dachu, które spełniają wiele wymagań w zakresie logistyki, układu pomieszczeń i dostępności. Ponadto ważne było zachowanie bliskości parku znajdującego się na zewnątrz.
Chodziło o uzyskanie efektu implementacji sąsiadującego parku do budynku i stworzenia silnego powiązania z naturalnym otoczeniem szkoły. Pomysł ten został zrealizowany dzięki koncepcji kontynuacji ścieżek z historycznej części parku przez cały budynek. W ten sposób szkoła otwiera się na park i sprawia to, że budynek wydaje się na niego otwarty.
Ulica wije się przez budynek i łączy nas z resztą parku. Szklane fasady zapewniają dobre światło dzienne i piękny widok. Daje to dobry kontakt z terenem na zewnątrz szkoły – wyjaśnia Brox-Nilsen.
Punkt wspólny zrównoważonego rozwoju, ekologii i estetyki
Szkoła średnia Horten spełnia standardy budynku pasywnego i plus-energetycznego. Budynek ma 3700 m2 paneli słonecznych, 13 studni geotermicznych, wodną instalację grzewczą i imponującą izolację ścian i sufitów. Rygorystyczne wymagania dotyczące poziomu toksyn, emisji w transporcie, współczynnika recyklingu i szczelności spowodowały, że wszystkie materiały musiały zostać dokładnie ocenione.
Naprawdę zastanawialiśmy się, jak to osiągnąć. Było tylko kilka innych budynków, które moglibyśmy wykorzystać jako odniesienie, a ten budynek stawia znacznie wyższe wymagania niż te określone przepisami technicznymi. Jedno z pytań, na które musieliśmy odpowiedzieć, dotyczyło rodzaju materiału, jaki powinniśmy wykorzystać, jeśli nie możemy użyć betonu? Skończyło się na litym drewnie – mówi architekt.
Paleta materiałów oparta jest na zastosowaniu materiałów przyjaznych dla środowiska, a ściany zewnętrzne, podłogi i główne schody wykonane są z drewna. Wewnątrz zastosowano drewno dębowe i parkiet dębowy. Na zewnątrz architekt wybrał niepoddane obróbce sosnowe deski elewacyjne. Drewno stanowi uderzający kontrast z dużymi płaszczyznami ze szkła wspartymi na profilach aluminiowych nadających się do recyklingu z firmy Sapa. Rezultatem jest kompaktowy i ciepły budynek ze wspaniałym oświetleniem.
Trudnym wyzwaniem było zapewnienie ochrony przed światłem dziennym w tak zwartym budynku, szczególnie w salach lekcyjnych i w pomieszczeniach gospodarczych zwróconych w stronę atrium – dodaje Brox-Nilsen.
Rozwiązaniem okazało się zbudowanie balkonów na wyższych piętrach po jednej stronie atrium. Pomysł polegał na tym, aby wszystkie sekcje prowadziły do atrium, które jest również najważniejszą wspólną przestrzenią w szkole. Sale dydaktyczne znajdują się w niewielkiej odległości od tego pomieszczenia i łatwo do nich dojść, co stwarza poczucie wspólnoty.
W projekcie budynku zastosowano modelowanie informacji o budowaniu (BIM – Building Information Modeling). BIM to cyfrowe modele 3D budynków, które umożliwiają wizualizację, planowanie, kalkulację kosztów i koordynację budowy oraz usprawniają i upraszczają współpracę między zespołami multidyscyplinarnymi Brox-Nilsen wyjaśnia:
BIM stanowił część projektowania. W celu zastosowania kontroli kolizji między różnymi podmiotami wykorzystano model złożony, a także zapewniono wizualne korzystanie z modelu, co pozwalało na uzyskanie podlądu w 3D. Na placu budowy ustawiono stacje do poruszania się po modelu.
Wszystko zaczyna się w pokoju serca
W szkole atrium nosi nazwę „pokoju serca”. Jest to duża, otwarta przestrzeń zaprojektowana z myślą o wszystkich – o uczniach i nauczycielach. Ta przestrzeń jest główną arterią w budynku.
Jedną z głównych wizji szkoły było stworzenie tego pokoju serca, przestrzeni, w której uczniowie będą czuć się komfortowo i która zniechęci do wykluczenia – mówi Runar Bekkhus, reprezentujący dewelopera, radę gminy Vestfold.
Pomieszczenie jest otwarte i przytulne, i ma wydzielone strefy do spotkań towarzyskich i pracy. Duże szklane fasady tworzące wejścia od strony wschodniej i zachodniej nadają całej szkole przejrzysty i zachęcający wyraz. Duże dębowe schody zapewniają pionową komunikację w atrium.
Uczniowie ustawiają się w kolejce, aby zejść do pokoju serca. Podczas przerw zwijają się po schodach jak wąż, aby przejść w stronę serca budynku. Pokój serca okazał się co najmniej tak dobry, jak sobie wymarzyli – mówi Runar Bekkhus.
Zastosowanie tak dużych powierzchni ze szkła, jak i przeszklonego dachu stanowiło jednak wyzwanie dla utrzymania niskiej emisji CO2. Jedną z konsekwencji było dodanie dodatkowych pięciu centymetrów izolacji na ściany zewnętrzne. Trudno byłoby stworzyć duże szklane fasady bez właściwości izolacyjnych profili aluminiowych Sapa.
Zrównoważony rozwój na światowym poziomie
Szkoła średnia w Horten została zaprojektowana z myślą o zrównoważonym rozwoju jako podstawowym priorytecie w całym łańcuchu wartości. Projektowanie obejmowało cały proces: od wyboru materiałów i rozwiązań energetycznych po recykling odpadów na placu budowy. W sumie przyczyniło się to do ograniczenia emisji gazów cieplarnianych o co najmniej 40 procent w porównaniu z budynkiem, który stanowił punkt odniesienia.
Bekkhus wyjaśnia, że w trakcie budowy główny nacisk położono na sortowanie odpadów. Przecinaliśmy nawet otwarte worki próżniowe i sortowaliśmy zawartość – dodaje.
Szkoła średnia Horten zdobyła nagrodę BREEAM Awards 2019 w kategorii projektów sektora publicznego. BREEAM to wiodący na świecie system klasyfikacji środowiskowej dla budownictwa. Nagroda potwierdza, że nowa szkoła średnia w Horten jest najbardziej ekologiczną szkołą w Norwegii.
Ważne jest zrozumienie wpływu architektury na środowisko. Podczas realizacji tego projektu byliśmy całkowicie zaangażowani w zrównoważony rozwój. Oznacza to również, że stworzyliśmy coś, co przetrwa pokolenia – podsumowuje architekt Brox-Nilsen.
