Architektura Glenna Murcutta

Glenn Murcutt jest najbardziej cenionym międzynarodowo architektem Australii. Zdobył już ok. 30 międzynarodowych nagród w dziedzinie architektury, w tym złoty medal Australian Institute of Architects w 1992 roku, Order Australii w 1996 roku oraz Nagrodę Pritzkera w 2002 roku. W 2009 r. Murcutt uhonorowany został także złotym medalem American Institute of Architects.

Glenn Murcutt stoi w silnej opozycji do większości znanych architektów współczesnych. Nie realizuje wielkich projektów, stosuje proste materiały zamiast luksusowych i pracuje sam. Przyznaje, że modernistyczną inspirację czerpie z dzieł Miesa van der Rohe, ale wpłynęli na niego również tacy architekci, jak Alvar Aalto i Pierre Chareau.

Zobacz także:

Wystawa: Glenn Murcutt: Architecture for place

Fredericks / White House, Jamberoo, Nowa Południowa Walia, 1981-1982 i 2001-2004 Foto: Anthony Browell

Magney House, Bingie Point, Nowa Południowa Walia, 1982-1984 i 1999 Foto: Anthony Browell

Magney House, Bingie Point, Nowa Południowa Walia, 1982-1984 i1999 Foto: Anthony Browell

Charakterystyka projektów Glenna Marcutta

Jego projekty wymykają się spod wszelakiego mainstreamu i zajmują samodzielną, niezachwianą pozycję w świecie architektury. Murcutt nie widzi potrzeby posługiwania się w pracy komputerami bądź nowymi mediami – projektuje i buduje w swoisty sposób, postrzegając proces projektowania jako „myślenie obrazami“. Rysowanie to dla Murcutta podstawowy instrument odkrywczy: ręka, która tworzy rysunek, znajduje rozwiązania jeszcze zanim przetworzy je umysł. Pomimo tych – mogłoby się wydawać – archaicznych metod, z jego atelier wyszło w ostatnich 40 latach ponad 500 projektów. Wszystkie są dowodem na istnienie harmonii pomiędzy budynkiem a przyrodą, poprzez zastosowanie jedynie produkowanych na miejscu materiałów oraz technik, nie wywierających szkodliwego wpływu na przyrodę.

Marie Short / Glenn Murcutt House, Kempsey, Nowa Południowa Walia, 1974-1975 i 1980 Foto: Anthony Browell

Marika-Alderton House, Eastern Arnhem Land, Terytorium Północne, 1991-1994 Foto: Glenn Murcutt

Murcutt-Lewin House & Atelier, Mosman, Sydney, Nowa Południowa Walia, 2000-2003 Foto: Anthony Browell

Architektura zrównoważona Glenna Marcutta

Na długo przed globalnym rozprzestrzenieniem się idei zrównoważonego rozwoju, Murcutt zrealizował ją w pełni w każdym ze swoich projektów. Tak tłumaczy swoją metodę pracy: – Zajmowałem się kwestiami ochrony przyrody od początku swojej kariery. Już przy pierwszym projekcie myślałam nad odpowiednim ustawieniem domu i naturalną klimatyzacją, aby uniknąć sztucznej klimatyzacji. Ważne było dla mnie zawsze połączenie przestrzeni i przyrody w projekcie widok z okien, bo dom ma być przecież miejscem, gdzie możemy się ukryć. Od czterdziestu lat zajmuję się tymi problemami […]. Zawsze staram się zminimalizować zużycie energii w domu, biorąc w projekcie pod uwagę lokalny klimat. W strefie tropikalnej wszystkie moje budynki stoją na palach; w okolicach suchych i gorących znajdują się coraz bliżej ziemi. Wraz z żoną zaprojektowałem budynek Australian Opal Centre, który niemal w całości znajduje się pod ziemią. W lecie temperatura sięga w tej okolicy 48 stopni, a w zimie spada nawet do -10, ale temperatura podłoża wynosi zawsze około 21 stopni, a od dwóch metrów w głąb ziemi można wykorzystywać już energię geotermalną.

Simpson-Lee House od zewnątrz, Mount Wilson, Nowa Południowa Walia, 1988-1993 Foto: Anthony Browell

Simpson-Lee House od wewnątrz, Mount Wilson, Nowa Południowa Walia, 1988-1993 Foto: Anthony Browell

Walsh House, Kangaroo Valley, Nowa Południowa Walia, 2001-2005 Foto: Anthony Browell

Nagroda Pritzkera

Biorąc pod uwagę, jak bardzo australijski klimat determinuje projekty Murcutta, otrzymujemy wyjątkowość, która została doceniona na forum międzynarodowym, przyznając Marcuttowi nagrodę Pritzkera w 2002 roku. Murcutt projektuje głównie domy mieszkalne, ale jeden z jego budynków publicznych, czyli ukończone w 1999 r. Centrum Edukacyjne Arthura i Yvonne Boyd, zebrał szczególnie dużo pochwał. Krytycy nazwali je wręcz „dziełem mistrzowskim“ – tak Thomas J. Pritzker, prezydent Fundacji Hyatt, która przyznaje Nagrodę Pritzkera od 1979 r., uzasadniał przyznanie Murcuttowi tego prestiżowego wyróżnienia.

Biografia Glenna Marcutta

Glenn Murcutt w swoim atelier w Mosman, Sydney Foto: Anthony Browell

Murcutt urodził się w 1936 r. w Londynie, jednak jego rodzice pochodzili z Australii. Wczesne dzieciństwo spędził w Papui Nowej Gwinei, w 1941 r. rodzina przeniosła się do Sydney. Tam studiował w Technical College, czyli dzisiejszym Uniwersytecie Nowej Południowej Walii, który ukończył w 1961 r. Po długiej wizycie studyjnej w Europie i praktykach w najlepszych biurach architektonicznych, Murcutt otworzył własne biuro w 1969 r. Do dziś jest to biuro jednoosobowe, bez stałych współpracowników, którzy pojawiają się jedynie, kiedy Murcutt realizuje większy projekt. W swoim atelier oddaje się pracy, która czerpie z australijskiej kultury, różnorodnego klimatu i topografii kontynentu.

Murcutt wykłada na wielu uniwersytetach świata, m.in. w Yale, Dublinie, Virginii, Reykjaviku, Waszyngtonie, Montanie. Jego dorobek doczekał się już bogatego opisu. Publikacje książkowe to m.in.: „Leaves of Iron: Glenn Murcutt, pioneer of an Australian architectural form“ Philipa Drewa (Collins/Angus & Robertson: North Ryde, N.S.W., 1991; „Three Houses by Glenn Murcutt“ Elizabeth Farrelly (Architecture in Detail, Phaidon: London 1993), „Touch This Earth Lightly: Glenn Murcutt in his own words“ także Philipa Drewa (Duffy & Snellgrove: Pott Points, N.S.W., 1999); „Glenn Murcutt: buildings and projects 1962–2003“ Françoise Fromonot (Thames & Hudson, London 2003); „Glenn Murcutt: A Singular Architectural Practice“ Beck Haig i Jackie Cooper (Images Publishing: Melbourne 2006) oraz „The Architecture of Glenn Murcutt“ i „Glenn Murcutt: Thinking Drawing/Working Drawing“, obie Toma Heneghana, Maryam Gusheh, Catherine Lassen i Shoko Seyama (TOTO: Tokio 2008). Filmy o życiu i projektach Murcutta to: „Touch the Earth Lightly“ (1995) australijskiego dziennikarza zajmującego się architekturą Petera Hyatta oraz „The Tin Man“ (2002), przygotowany na zamówienie australijskiego programu telewizyjnego Channel 9.