Stara Kopalnia w Wałbrzychu

W Wałbrzychu, w XVIII kopalni „Julia” powstanie innowacyjne centrum kultury, nauki, przemysłów kreatywnych i edukacji. Rewitalizacją zajmuje się pracownia Nizio Design International, znana m.in. z projektu Muzeum Współczesnego we Wrocławiu.

Obszar rewitalizacji obejmuje cztery hektary, szesnaście zabytkowych obiektów, ponad dwa i pół kilometra podziemnej trasy turystycznej umiejscowionej w XVIII-wiecznej „Lisiej sztolni”.

Kompleks ma łączyć funkcje historyczne i muzealne z nowoczesnym centrum nauki oraz kultury. Przeszłość górnictwa zostanie zestawiona z nowoczesnymi laboratoriami technologicznymi. Fasady historycznych budynków zostaną zachowane. Gmachy nie podlegające ochronie konserwatora zostaną przebudowane. Wiele obiektów będzie dedykowanych konkretnym zagadnieniom - historii i przyszłości węgla, wodzie oraz ekologii czy ceramice. Koncepcja architektoniczna zakłada wprowadzenie do Starej Kopali zupełnie nowych funkcji, m.in. amfiteatru, sal tanecznych i galerii sztuki współczesnej. Całość stworzy największe na Dolnym Śląsku centrum nauki i kultury.

Tego typu obiekty istnieją już w Niemczech i Wielkiej Brytanii, ale będzie to jedyny tak innowacyjny ośrodek w Polsce. Stara Kopalnia „Julia” o wielkim potencjale przestrzennym zyska nowe znaczenie, zostanie zaadaptowana do nowych potrzeb. Przeszłość związana z wydobyciem węgla spotka się z przyszłością rozwoju i nauki. - Zachowamy tkankę historyczną tego wspaniałego miejsca, jednocześnie wykorzystując nowe technologie. Pracujemy z naukowcami i historykami, którzy wspierają nasze działania - mówi Mirosław Nizio, właściciel Nizio Design International.

Stara Kopalnia w Wałbrzychu - projekt rewitalizacji Nizio Design International

Stara Kopalnia w Wałbrzychu - projekt rewitalizacji Nizio Design International

Rewitalizacja Starej Kopalni

Za niewielką skarpą rozciąga się rozległa przestrzeń Starej Kopalni. Kiedyś najważniejszy ośrodek w tym regionie od kilku lat stał pusty. Ze względu na wysoką rangę zabytkową obiektu, uznano, że warto go chronić. Jest to najstarszy i najlepiej zachowany kompleks budynków przemysłowych z przełomu XIX i XX wieku. Już wkrótce oblicze kopalni się zmieni, jednak jej funkcjonalność pozostanie zgodna z tym, co działo się w tym miejscu za czasów wydobycia węgla.

Przed wejściem na teren kopalni stanie multimedialne przęsło informacyjne z planem całej przestrzeni. Oprócz podstawowych informacji o historii, znajdą się tam aktualności dotyczące wydarzeń, wystaw i eventów odbywających się w tym miejscu. Następnie pochyła rampa skieruje odwiedzających obiekt do centrum powitalnego. Budynek zostanie „opleciony” półprzeźroczystą elewacją z czarnego dymionego szkła. Nieopodal kas znajduje się Łaźnia Łańcuszkowa – jeden z najbardziej charakterystycznych elementów wszystkich kopalni – od której będzie zaczynać się trasa zwiedzania danej „Julii”. Zawisną tam na hakach, imitujące ubrania przezroczyste tworzywa sztuczne. W tym samym budynku górnictwo spotka się z kulturą - swoją siedzibę będą miały w nim Zespół Pieśni i Tańca oraz Wałbrzyski Ośrodek Kultury.

Do kolejnego kompleksu budynków prowadzi nadziemny most. Dzięki specjalnej technologii w jego oknach będziemy oglądać na zmianę aktualną przestrzeń oraz zdjęcia dawnej kopalni. To będzie zapowiedź całego rewitalizowanego obiektu łączącego przeszłość z teraźniejszością, a często także pokazującego przyszłość nauki i techniki.

Kompleks muzealny

W kompleksie budynków spełniającym dawniej funkcje maszynowni zostanie stworzone Muzeum Węgla i Górnictwa. Wystawa o charakterze wyspowym będzie umieszczona na kilku kondygnacjach oryginalnego kompleksu. W nowoczesnej, interaktywnej formie zaprezentuje dziedzictwo regionu. Nieopodal, w miejscu dawnej głównej rozdzielni kopalni, powstanie ekspozycja poświęcona przyszłości materiałów. Węgiel kojarzony z zamierzchłą przeszłością zostanie przedstawiony jako surowiec XXI wieku, z którego dziś powstają sztuczne diamenty, wytrzymałe tworzywa, poszycia statków kosmicznych. W Muzeum zobaczymy też jego przyszłość – przedstawione w wielkiej skali cząstki będące przyszłością techniki, np. grafen, czy nitinol. W mini laboratorium będzie można oglądać materiały i samodzielnie badać fizyczne i chemiczne właściwości węgla.

Pośrodku kompleksu, w starej kuźni znajdzie się pracownia twórczego działania. Stanowiska tradycyjnego rzemiosła zostaną zachowane. Obok nich powstanie nowoczesna pracownia komputerowa, która będzie zapleczem dla innowacyjnego designu i innych współczesnych sztuk oraz rzemiosła. Kuźnia zostanie podzielona podświetlonymi, szklanymi kurtynami, dowolnie zamykającymi lub otwierającymi przestrzeń warsztatów. Nieopodal w dawnym magazynie o dużej kubaturze będzie można oglądać maszyny górnicze. Na tyłach kompleksu znajdzie się też Centrum Ceramiki Użytkowej. Przestrzeń składać się będzie z pracowni ceramicznej i sali wystawowej. Nieopodal, w dawnej ślusarni znajdzie się miejsce na wystawy tymczasowe prezentujące sztukę współczesną. W pobliżu parku, w starej wieży ciśnień powstanie wystawa dotycząca gospodarki wodnej regionu, źródeł wód pitnych i leczniczych. Na jej szczycie powstanie zbiornik do wody deszczowej.