Warszawa przyspiesza proces termomodernizacji budynków.

Zgodnie z Zieloną Wizją Warszawy stolica ma zredukować emisje gazów cieplarnianych o 40 proc. do 2030 roku. To cel pośredni przed zaplanowanym do 2050 roku osiągnięciem neutralności klimatycznej. Dużą rolę w tym procesie będzie odgrywać termomodernizacja budynków prowadząca do ograniczenia zużycia energii i ciepła. Elektrownie i elektrociepłownie podlegające administracji centralnej odpowiadają dziś za ok. 70 proc. emisji dwutlenku węgla w mieście. Stolicę czekają wielomiliardowe wydatki, wspierane również środkami z UE.

– Głównym elementem transformacji energetycznej Warszawy będą budynki, których jest ponad 150 tys. To energia zarówno elektryczna, jak i cieplna i energia do chłodzenia, którą musimy dostarczyć do budynków, odpowiada aż za ponad 70 proc. wszystkich emisji gazów cieplarnianych w Warszawie. Więc to jest nasze największe wyzwanie, po pierwsze, jak sprawić, żeby te budynki zużywały mniej energii – to jest ogromne zadanie dotyczące termomodernizacji, a po drugie, jak sprawić, żeby ta energia, którą już dostarczamy do budynków, była energią czystszą. To jest zadanie zarówno po stronie państwa polskiego, żeby w miksie energetycznym było jak najwięcej odnawialnych źródeł, jak i po stronie miasta, żeby zadbać o to, żeby tego OZE było jak najwięcej na terenie miasta – mówi agencji Newseria Biznes Jacek Kisiel, zastępca dyrektora w Biurze Ochrony Powietrza i Polityki Klimatycznej w Urzędzie m. st. Warszawy.

Zgodnie z Zieloną Wizją Warszawy, przyjętą w 2023 roku strategią miasta, do roku 2035 głębokiej termomodernizacji powinno być poddane 36 proc. budynków mieszkalnych i komercyjnych. W 2050 roku ten odsetek ma wynosić 81 proc. Jak wskazuje ekspert Biura Ochrony Powietrza i Polityki Klimatycznej, które od ubiegłego roku koordynuje to zadanie, jego realizacja nabiera tempa. Wśród toczących się inicjatyw wymienia m.in. przystąpienie Warszawy do programu Stop Smog, w ramach którego będzie realizowana kompleksowa termomodernizacja budynków jednorodzinnych dla osób dotkniętych ubóstwem energetycznym. Niedawno Komisja Europejska przyznała miastu grant ELENA w wysokości 3,5 mln euro na przygotowanie kompleksowej dokumentacji technicznej na termomodernizację 50 wielorodzinnych budynków komunalnych. W ramach grantu Warszawa zobowiąże się do realizacji inwestycji w termomodernizację w wysokości ok. 140 mln zł w terminie trzech lat od podpisania umowy.

– Tort emisji miasta stołecznego Warszawy dzielimy na dwie części. Pierwsza część tego tortu, mniejsza – 7,5 proc. – to są emisje miasta rozumianego jako infrastruktura miejska: budynki miejskie, transport miejski, oświetlenie miejskie. Druga część tortu to są emisje związane z tym, co jest zużywane przez biznes i mieszkańców. Oczywiście najpierw my jako miasto musimy odrobić własną pracę domową i zadbać o to, żeby zeroemisyjna była infrastruktura miejska, transportowa – podkreśla Jacek Kisiel.

Jedno z działań w ramach strategii stolic dotyczy wymiany do 2050 roku całej floty autobusów na pojazdy elektryczne lub wodorowe, a także rozbudowy infrastruktury ładowania. To zadanie jest stopniowo realizowane – dziś ok. 50 proc. autobusów w Warszawie jest niskoemisyjnych. Trwa także inwestycja w nowe oświetlenie miejskie, które liczy ponad 120 tys. opraw. Do połowy lipca wymieniono ok. 65 tys. z nich na energooszczędne LED-y. Ratusz podkreśla, że oprawy SAVA pomogą zaoszczędzić nawet dwie trzecie prądu w porównaniu do poprzedniej technologii, co daje ok. 42 mln zł i prawie 26,7 t CO2 oszczędności rocznie. Miasto zainwestuje także w inteligentny system sterowania oświetleniem.

– Po drugiej stronie oczywiście mamy emisje całego miasta, i to jest polityka na wiele dekad, oraz na współpracę z biznesem i z miastem, jak sprawić, aby te zmiany zadziały się w całym mieście – mówi ekspert.

Od 2023 roku zadanie termomodernizacji koordynuje Biuro Ochrony Powietrza i Polityki Klimatycznej. Jak wyjaśnił Jacek Kisiel, będzie ono pełnić rolę centrum kompetencyjnego wspierającego jednostki realizujące inwestycje, m.in. przez tworzenie standardów, ustalanie zakresu inwestycji, weryfikację audytów energetycznych oraz pomoc przy pozyskiwaniu funduszy zewnętrznych na termomodernizację.

– Miasta nie mają wystarczających narzędzi, aby samodzielnie przeprowadzić transformację energetyczną. To jest odpowiedzialność wspólna administracji rządowej, miasta, na końcu także biznesu i mieszkańców. Przykładowo my w planach miejscowych nie jesteśmy w stanie w mieście pewnych rzeczy narzucać mieszkańcom, to musiałyby być zmiany na poziomie krajowym. Aczkolwiek staramy się też w ramach swoich kompetencji pewne działania podejmować. Przykładem jest niedawno wprowadzony Warszawski Standard Zielonego Budynku – wskazuje Jacek Kisiel.

WSZB to zestaw wymagań dotyczących zrównoważonego rozwoju dla inwestycji miejskich, które miasta wprowadziły dobrowolnie, dążąc do neutralności klimatycznej. Będzie obowiązywał tylko w stosunku do nowych inwestycji realizowanych przez miasto, ale władze liczą, że wpłynie pozytywnie także na inwestycje sektora prywatnego. Dzięki wdrożeniu tych wytycznych budynki mają być bardziej przyjazne dla środowiska, ale także tańsze w utrzymaniu. Wśród proponowanych w standardzie rozwiązań są ponowne wykorzystanie wód opadowych w instalacjach budynku, zastosowanie OZE czy przyjazne dla środowiska oświetlenie wewnętrzne i zewnętrzne. Przyjęcie WSZB to realizacja jednego z działań Zielonej Wizji Warszawy.

– Potrzebujemy ogromnych środków na transformację energetyczną. Ale kwestią problematyczną są nie tylko środki, ale także procedury, aby po nie sięgnąć. Przykładowo z KPO musimy wydać ogromną ilość środków jako państwo do czerwca 2026 roku. My w Warszawie bardzo chcielibyśmy to robić, tylko mamy krótki termin. To, czego najbardziej potrzebujemy jako miasto, i podobnie mają inne samorządy, to uproszczenie procedur po sięganie po te środki. Bo środki są w ramach KPO i innych programów na transformację energetyczną, ale problemem jest procedura sięgania po te środki i ich rozliczania. Jeśli ona nie zostanie uproszczona, nie uda nam się ani szybko, ani efektywnie po te środki sięgać – podkreśla zastępca dyrektora w Biurze Ochrony Powietrza i Polityki Klimatycznej w Urzędzie m.st. Warszawy.

Według analiz przedstawionych w Zielonej Wizji Warszawy największy wpływ na redukcję emisji CO2 do 2050 roku będą miały: dekarbonizacja energii elektrycznej z sieci krajowej i wzrost udziału rozproszonych źródeł energii odnawialnej (33 proc. redukcji), podnoszenie efektywności energetycznej budynków poprzez ich termomodernizację i zmiana źródeł ogrzewania (31 proc.), dekarbonizacja miejskiej sieci ciepłowniczej (12 proc.), poprawa efektywności energetycznej budynków usługowo-biurowych (16 proc.) oraz zmiana rodzaju paliwa i środków transportu – zwiększenie dostępności transportu publicznego (9 proc.).