Zasady obliczania terminu przy umowach
Czyli kiedy według Kodeksu Cywilnego upływa termin realizacji umowy.
Termin oznaczony w dniach
Jeżeli ustawa, orzeczenie sądu lub decyzja innego organu państwowego albo czynność prawna oznacza termin nie określając sposobu jego obliczania, na potrzeby realizacji umowy o wykonanie projektu budowlanego przyjmuje się, że termin oznaczony w dniach kończy się z upływem ostatniego dnia. Jeżeli początkiem terminu oznaczonego w dniach jest pewne zdarzenie, nie uwzględnia się przy obliczaniu terminu dnia, w którym to zdarzenie nastąpiło. Jednakże w wyroku z dnia 23 sierpnia 2000 roku, sygn. akt II UKN 669/99 Sąd Najwyższy uznał, iż przy oznaczeniu czasu trwania umowy zlecenia przez wskazanie daty kalendarzowej jej zakończenia, wyżej wskazana zasada nie ma zastosowania.
Termin oznaczony w tygodniach, miesiącach lub latach
Termin oznaczony w tygodniach, miesiącach lub latach kończy się z upływem dnia, który nazwą lub datą odpowiada początkowemu dniowi terminu, a gdyby takiego dnia w ostatnim miesiącu nie było - w ostatnim dniu tego miesiąca. I tak przykładowo termin 6-miesięczny, którego bieg rozpoczął się w dniu 1 stycznia 2011 roku, kończy się w dniu 1 lipca 2012 roku. (por. Wyrok Sądu Najwyższego - Izba Cywilna z dnia 20 listopada 2002 roku, sygn. akt V CKN 1313/2000).
- Jeżeli termin jest oznaczony na początek, środek lub koniec miesiąca, rozumie się przez to pierwszy, piętnasty lub ostatni dzień miesiąca.
- Termin półmiesięczny jest równy piętnastu dniom.
- Jeżeli termin jest oznaczony w miesiącach lub latach, a ciągłość terminu nie jest wymagana, miesiąc liczy się za dni trzydzieści, a rok za dni trzysta sześćdziesiąt pięć.
Termin a dzień wolny od pracy
Jeżeli koniec terminu do wykonania czynności przypada na dzień uznany ustawowo za wolny od pracy, termin upływa dnia następnego. Uchwałą Składu Siedmiu Sędziów Sądu Najwyższego - Izba Cywilna z dnia 27 kwietnia 2003 roku, sygn. akt III CZP 8/2003 przesądzono, iż „Sobota nie jest dniem uznanym ustawowo za wolny od pracy w rozumieniu art. 115 kc w związku z art. 165 § 1 kpc.”
Ustawa z dnia 18 stycznia 1951 roku o dniach wolnych od pracy określa, że dniami wolnymi od pracy są dni:
- 1 stycznia - Nowy Rok,
- 6 stycznia - Święto Trzech Króli, pierwszy dzień Wielkiej Nocy,
- drugi dzień Wielkiej Nocy,
- 1 maja - Święto Państwowe,
- 3 maja - Święto Narodowe Trzeciego Maja,
- pierwszy dzień Zielonych Świątek,
- dzień Bożego Ciała,
- 15 sierpnia - Wniebowzięcie Najświętszej Maryi Panny,
- 1 listopada - Wszystkich Świętych,
- 11 listopada - Narodowe Święto Niepodległości,
- 25 grudnia - pierwszy dzień Bożego Narodzenia,
- 26 grudnia - drugi dzień Bożego Narodzenia oraz niedziele.
Oznaczony termin i warunek zawieszający
Jeżeli skutki czynności prawnej mają powstać w oznaczonym terminie, stosuje się odpowiednio przepisy o warunku zawieszającym. Nieważne jest jednak postanowienie umowy uzależniające termin zapłaty wynagrodzenia podwykonawcy przez wykonawcę od uzyskania wynagrodzenia od inwestora. (por. wyrok z dnia 17 lipca 2007 roku, sygn. akt I ACa 817/2006 Sądu Apelacyjnego w Warszawie).
Oznacza to, iż wykonawca nie może w umowie z podwykonawcą zawrzeć postanowienia, w myśl którego uzależniałby wypłatę wynagrodzenia podwykonawcy od uiszczenia wynagrodzenia przez inwestora. Taką tezę postawił Sąd Apelacyjny, w której wskazał, iż takie postanowienia są bezwzględnie nieważne. Oznacza to, że wykonawca i podwykonawca muszą określić w umowie konkretną datę zapłaty wynagrodzenia podwykonawcy, może to być data o wiele późniejsza np. od daty uiszczenia wynagrodzenia przez inwestora, wszystko zależy od woli stron podpisujących umowę. Nie można natomiast umówić się co do terminu zapłaty w ten sposób, że przykładowo w umowie pojawia się zapis „Wynagrodzenie będzie wypłacone podwykonawcy po uiszczeniu wynagrodzenia przez inwestora”.
Jeżeli skutki czynności prawnej mają ustać w oznaczonym terminie, stosuje się odpowiednio przepisy o warunku rozwiązującym. Zgodnie z art. 89 Kodeksu cywilnego „Z zastrzeżeniem wyjątków w ustawie przewidzianych albo wynikających z właściwości czynności prawnej, powstanie lub ustanie skutków czynności prawnej można uzależnić od zdarzenia przyszłego i niepewnego (warunek).” Warunek rozwiązujący polega na tym, że skutki czynności prawnej ustają, gdy nastąpi określone zdarzenie przyszłe i niepewne.
Przykładowo zamawiający projekt budowlany zobowiązany jest do zapłacenia należności za odebrany projekt w terminie określonym na fakturze sporządzonej przez wykonawcę. Bieg terminu do zapłaty rozpoczyna się następnego dnia po dniu otrzymania faktury i trwa do ostatniego dnia oznaczonego na tej fakturze. Do obliczenia stawki odsetek za każdy dzień zwłoki przyjmuje się - zgodnie z art. 114 kc - że rok ma 365 dni. (por. wyrok Sądu Apelacyjnego z dnia 13 lipca 1994 r. I ACr 533/94).
Autorzy:
Marta Kozak-Janik
