Trendy biurowe, a koszty wykończenia przestrzeni komercyjnych
Ostatni rok przyniósł wiele zawirowań gospodarczych – od wciąż odczuwalnych skutków pandemii, przez konsekwencje wojny w Ukrainie, rosnące ceny surowców i przerwane łańcuchy dostaw, po duże wahania kursów walutowych i podwyżki cen energii. To wszystko ma znaczący wpływ na rosnące koszty związane z budowaniem i wykańczaniem nieruchomości komercyjnych.
Jednocześnie wzrostom cen towarzyszy ewolucja w projektowaniu biur w związku z coraz częściej wybieranym przez firmy modelem pracy hybrydowej oraz przykładania większej uwagi do dobrostanu pracowników i zrównoważonego rozwoju. Tétris co roku przygląda się aktualnym wyzwaniom budżetowym, które związane są z wykańczaniem przestrzeni biurowych w regionie EMEA, zestawiając je z obowiązującymi trendami i podsumowuje wszystko w raporcie „Fit-out cost guide” – jakie wnioski płyną z najnowszej publikacji?
Na drodze tworzenia nowych standardów w miejscu pracy
Elastyczność, zaawansowane technologie, priorytetowe traktowanie zdrowia i dobrego samopoczucia w środowisku biurowym, jak i troska o zrównoważony rozwój – to kluczowe obszary, które w kolejnych latach będą kształtowały sektor nieruchomości biurowych. Eksperci z Tétris wzięli je pod lupę przy okazji projektowania nowego biura JLL w Londynie, a zebrane dane były bazą raportu.
wyznacza nowe standardy powierzchni biurowych. Jest zróżnicowana, integracyjna, przystosowana do pracy hybrydowej, a jednocześnie powstała z myślą o środowisku i ekologii. Nasi projektanci uwzględnili w nim zasady gospodarki cyrkularnej poprzez recykling i upcykling elementów wyposażenia, które zostały przeniesione z poprzedniej siedziby lub pozyskane z innych źródeł – aż 80 proc. mebli pochodzi z tego typu procesów, wyjaśnia Wojciech Kaczmarczyk, Chief Commercial Officer, Tétris w Polsce.
W nowym biurze JLL proekologiczne podejście do wyposażenia widoczne jest także m.in. w blatach, które zostały wykonane całkowicie z odpadów przemysłowych czy panelach akustycznych pochodzących z recyklingu. Dzięki odpowiedniemu dobraniu materiałów udało się obniżyć ślad węglowy o 37 proc. w porównaniu z zakładanym poziomem wyjściowym. Jak podkreślono w raporcie zrównoważony rozwój jest obecnie kluczowym czynnikiem wpływającym na sposób, w jaki najemcy nabywają, wyposażają i zarządzają swoimi aktywami. Rośnie popularność certyfikacji jako sposobu na wykazanie ekologicznej wiarygodności. Najnowsze badania JLL wykazały, że 77 proc. pracowników będzie coraz częściej oczekiwać od miejsca pracy pozytywnego wpływu na środowisko, a 74 proc. organizacji jest skłonnych inwestować w ekologiczny charakter biura.
Wzrost zainteresowania inkluzywnością
O zdrowiu pracowników od czasu pierwszej fali pandemii Covid-19 powiedziano już bardzo dużo. Jednak nowoczesne biura idą o krok dalej. Z jednej strony korporacje decydują się na certyfikacje WELL, imponujących rozmiarów zielone ściany, które faktycznie wpływają na poprawę jakości powietrza i wilgotność, a z drugiej biorą pod uwagę różnice fizyczne czy kulturowe wśród pracowników.
W krajach Europy Zachodniej pojęcie inkluzywności coraz częściej pojawia się przy projektowaniu biur. Na naszym rodzimym rynku spotykamy się z nim rzadziej, ale można przypuszczać, że w 2023 roku trend ten będzie się rozwijał, bo już pewne jego aspekty stosujemy w naszej codziennej pracy. Chodzi tu o uwzględnianie w projektach biurek z regulowaną wysokością, mebli dopasowanych do różnych kształtów ciała oraz urozmaiconego środowiska pracy z myślą o różnorodności neurobiologicznej. Dlatego też w projektowanych przez nas biurach stosujemy kilka typów przestrzeni, tak by pracownicy mieli możliwość wyboru i dopasowania miejsca, w którym wykonują swoje obowiązki do swoich preferencji – mowa tu o strefach z kanapami, salkach do pracy w ciszy czy klasycznych open space’ach, mówi Wojciech Kaczmarczyk.
Biuro jednym z benefitów
Nowoczesne biura, oferujące ciekawe, a przede wszystkim komfortowe wnętrza, to bez wątpienia element przyciągający do organizacji nowe talenty, a eksperci od human resources podkreślają, że w 2023 roku utrzyma się rynek pracownika. Mimo, że praca hybrydowa i elastyczność to jedne z ważniejszych obecnie benefitów, to według badania przeprowadzonego przez JLL 60 proc. osób przyznało, że biuro jest kluczowym elementem nowej, hybrydowej rutyny. Dlatego też, biuro jest i będzie ważne dla tych organizacji, które chcą być postrzegane jako atrakcyjny pracodawca – aż 75 proc. firm zapytanych przez JLL stwierdziło, że wybierze zainwestowanie w jakościowe biuro, kosztem rozmiarów wynajmowanej powierzchni.
W biurowych trendach, które będą się rozwijać, więcej uwagi będziemy poświęcać innowacjom i rozwiązaniom ukierunkowanym na współpracę, naukę oraz socjalizację. Open space ma się dobrze i dalej będzie dominował w firmach, bo taki układ ułatwia współpracę, a także z rezerwacją miejsc przy biurkach, sprawdza się przy pracy hybrydowej, zauważa Wojciech Kaczmarczyk.
Jak nowe realia przekładają się na koszty?
Biuro zaprojektowane w sposób hybrydowy, z dużą ilością elastycznej przestrzeni do współpracy, będzie generalnie droższe ze względu na niestandardowy projekt, unikalne cechy i zwiększone potrzeby technologiczne. Niemniej w takich biurach technologie, aplikacje i sztuczna inteligencja pełnią istotną rolę. Z jednej strony pozwalają na rezerwację miejsca pracownikom, a pracodawcy na kontrolę zajętości biura i odpowiednie dopasowanie do tej zmiennej temperatury powietrza, działania wentylacji czy oświetlenia. Ma to realne i istotne przełożenie na koszty związane z utrzymaniem biura.
Z obserwacji rynkowych wynika, że niektóre organizacje mogą zdecydować się na zmniejszenie powierzchni biura w związku z mniejszą liczbą pracowników z niego korzystających w tym samym czasie. Taka decyzja może potencjalnie zrównoważyć wyższy koszt wykończenia na metr kwadratowy, pozostawiając całkowity koszt kapitałowy projektu bez zmian. Jednocześnie przy zastosowaniu nowoczesnych technologii i rozwiązań, wpływających na wyższy koszt wykończenia, możemy obniżyć długofalowo koszty eksploatacyjne – co w ostatecznym bilansie nie jest bez znaczenia, mówi Wojciech Kaczmarczyk.
Z pewnością przy szacowaniu budżetu przeznaczonego na wykończenie powierzchni biurowej trzeba przewidzieć obecnie większe kwoty w porównaniu do lat ubiegłych. Koszty rosną ze względu na ograniczoną dostępność materiałów, inflację i ogólny wzrost cen. Rok 2023 w obszarze fit-out’u biur będzie kolejnym przełomowym, w którym to zauważalna będzie ewolucja trendów. Tétris bazując na międzynarodowym doświadczeniu wdraża wiele nowych rozwiązań. W większości krajów EMEA odnotowano wzrost zapytań, w których ważne miejsce zajmował zrównoważony rozwój przejawiający się w optymalizacji przestrzeni, ponownemu wykorzystaniu materiałów, zielonych rozwiązaniach energetycznych i certyfikatach.
