Ekowioska w Irlandii

W centrum Irlandii, przytulona do miasteczka Cloughjordan, z powodzenie rozwija się Ekowioska. Jest to projekt edukacyjny i eksperymentalny, mający na celu powrót człowieka do natury. Osoby chcące tam zamieszkać muszą zaakceptować życie zgodne z zasadami zrównoważonego rozwoju, czyli zbudować dom ekologiczny i żyć w poszanowaniu środowiska naturalnego.

Historia projektu

W 1997 rząd Irlandii zatwierdził strategię zrównoważonego rozwoju dla kraju, a dwa lata później, w Dublinie utworzona została organizacja Sustainable Projects Ireland Limited, która rozpoczęła projekt Ekowioski. Przygotowania do jego realizacji były solidne i obejmowały konsultacje z architektami, inżynierami, ekologami.

Eko-wioska w Irlandii, fot.: MP

Geografia Ekowioski

Eko-wioska w Irlandii; fot.: materiały prasowe

Lokalizacja Ekowioski nie jest przypadkowa. Jej założyciele starannie szukali miejsca, które odpowiadałoby normom zrównoważonego rozwoju, a ingerencja ludzka w jak najmniej negatywnym stopniu wpływała na zagospodarowywany teren (chciano między innymi uniknąć wycinki drzew). Kolejnymi ważnymi elementami, decydującymi o miejscu założenia wioski były: dobra komunikacja z dwoma dużymi miastami, bliskość szkoły, sklepów, możliwość założenia własnej farmy i hodowania warzyw, owoców oraz zwierząt. Biorąc pod uwagę wszystkie te czynniki, zdecydowano, że Ekowioska będzie rozwijać się w sąsiedztwie już istniejącego miasteczka, wspierając tym samym zamieszkałą tam ludność. Wybór padł na miejscowość Cloughjordan.

Przed rozpoczęciem inwestycji przeprowadzone zostały konsultacje z miejscową ludnością, która poparła inicjatywę. Następnie zakupiono w sąsiedztwie miasteczka 22-hektarową działkę i w 2007 roku rozpoczęto pierwszą budowę domów.

Rozwój Ekowioski

Teren podzielono na oddzielne strefy. W części północnej znajduje się las, na północnym-wschodzie farma, na wschodzie część techniczna obejmująca bojler na zrębki drzewne, farma kolektorów słonecznych i budynek warsztatowo-biurowy. Część południowa przeznaczona została na budowę domów.

Obecnie w Ekowiosce mieszka ponad 90 rodzin, mających w sumie 25. dzieci. Powstały 53 domy jednorodzinne, dwa domy wielorodzinne, hostel z 53 pokojami, lokale sklepowe oraz budynek warsztatowo-biurowy, ogólnodostępny, wykorzystywany przez część mieszkańców jako miejsce pracy. W dalszym ciągu jest tam do kupienia kilka działek pod budowę domów.

Zainstalowano także wspólny bojler na ciepłą wodę (na zrębki drzewne) oraz zainstalowano kolektory słoneczne mające wspomagać bojler i latem w pełni przejmować funkcję podgrzewania wody. Jednocześnie, ale zrównoważyć pobór ciepłej wody przez każdą z rodzin, w każdym domu znajduje się 800-litrowy bojer z ciepłą wodą. Natomiast prąd pobierany jest z sieci miejskiej Cloughjordan.

Bojler na zrębki drzewne, fot.: DW

Eko-wioska w Irlandii, farma kolektorów słonecznych (500 m2), fot.: MP

Wioska ma swoją farmę, którą opiekuje się grupa osób tam mieszkających. Uprawiane są warzywa, i owoce na potrzeby wszystkich mieszkańców wioski; założono również sad ze stoma odmianami jabłoni. Jednym z celów założenia farmy było uniezależnienie się od zewnętrznych dostaw żywności.

Eko-wioska w Irlandii, budynek gospodarczy, fot.: MP

Docelowo Ekowioska ma być miejscem nie tylko do mieszkania i uprawiania roślin, ale także miejscem pracy dla większości mieszkańców. Pierwszym krokiem ku temu było zbudowanie budynku warsztatowo-biurowego.

Eko-wioska w Irlandii, budynek warsztatowo-biurowy, fot.: MP

Domy, architektura i plan zagospodarowania

Budowane w Ekowiosce domy z zasady mają być ekologiczne i przynajmniej w pewnym stopniu energooszczędne, przy czym mieszkańcom pozostawiono pełną dowolność jeśli chodzi o architekturę i materiały, z których zostaną zbudowane. Można tam więc zobaczyć domy z ziemi z domieszką słomy lub włókien konopnych, domy pasywne, domy z zielonymi dachami, gotowe domy energooszczędne sprowadzone ze Skandynawii. Każdy z nich jest wyposażony w swój 800-litrowy zbiornik ciepłej wody, aby zrównoważyć jej pobór wśród mieszkańców. Niestety, nie wszystkie budynki spełniają odgórnie przyjęte normy domów pasywnych.

W związku z tym, że każdy z budynków jest inny, według niektórych wprowadza to chaos architektoniczny i urbanistyczny. Z drugiej jednak strony, jak wynika z relacji osób tam mieszkających, jest to reakcja na restrykcyjny porządek panujący w miastach, gdzie nie tylko domy ale i mieszkania są niemal identyczne. Dowodem uznania wśród Irlandczyków, wobec panujących tam zasad życia, jest nagroda jaką wiosce przyznało czasopismo The Irish Times w 2012 roku. Na podstawie przeprowadzonej wśród czytelników ankiety uznano Ekowioskę za drugą w Irlandii najlepszą wieś do zamieszkania.

Eko-wioska w Irlandii, dom wielorodzinny, fot.: MP

Eko-wioska w Irlandii, jedorodzinny dom pasywny, fot.: MP

Eko-wioska w Irlandii, dom z ziemi, fot.: MP

Eko-wioska w Irlandii, dom z zielonym dachem, fot.: MP

Eko-wioska w Irlandii, dom dla dwóch rodzin, zbudowany z ziemi z domieszką włókien konopnych, fot.: MP

Społeczność

Do Ekowioski sprowadzili się głównie ludzie z wyższym wykształceniem, mogący pracować zdalnie, lub rzadko wyjeżdżający do swoich biur w mieście. Tylko kilka rodzin dojeżdża do pracy codziennie. Na życie tam decydują się ludzie szukający alternaty w stosunku do życia w mieście.

Osoby chętne do zamieszkania tam, muszą przejść przez rodzaj rozmowy kwalifikacyjnej i zgodzić się na warunki życia zgodne ze zrównoważonym rozwojem. Jest to między innymi zgodna na zbudowanie domu niskoenergochłonnego, ekologiczny styl życia w zgodzie z naturą. Cała społeczność godzi się na przemieszczanie się głównie przy pomocy roweru czy prowadzenie kompostownika i korzystanie z samochodu poprzez użyczanie sobie pojazdów. Jednym z pytań zadawanych podczas rozmowy jest pytanie o motywację do zamieszkania w tego typu miejscu.

Projekt Ekowioski rozwija się z powodzeniem. Coraz częściej organizowane są tam warsztaty promujące ekologiczny styl życia, ekologiczną architekturę i budownictwo. Co ciekawe, nie jest to jedyny tego typu projekt. Podobne ekowioski w samej Europie rozwijają się między innymi w Niemczech, Szkocji, Szwajcarii czy Estonii. Mieszka w nich średnio od 50 do 150 osób. Wydaje się także, że zainteresowanie takim sposobem na życie wciąż rośnie, a dowodem a to może być funkcjonujące stowarzyszenie Globalna Sieć Współpracy Ekowiosek (Global Ecovillage Network), której celem jest promowanie życia zgodnego z naturą.

----------------------------------------------------------

Zwiedzanie Ekowioski odbyło się w ramach wizyty studyjnej projektu NZB2021 (http://www.nzebopendoorsdays.eu) zorganizowanej przez KAPE S.A. i Energy Action