Diébédo Francis Kéré laureatem Pritzker Architecture Prize 2022

Diébédo Francis Kéré, architekt, pedagog i działacz społeczny został laureatem Pritzker Architecture Prize w roku 2022 - ogłosił Tom Pritzker, Prezes Fundacji Hyatt, która sponsoruje nagrodę uznawaną na całym świecie za najwyższe wyróżnienie w dziedzinie architektury.

Francis Kéré jest pionierem architektury zrównoważonej w stosunku do ziemi i jej mieszkańców - na terenach o skrajnym niedoborze zasobów. Jest w równym stopniu architektem i sługą, poprawiając życie i doświadczenia niezliczonych obywateli w regionie świata, który czasami jest zapomniany - komentuje Pritzker. Poprzez budynki, które pokazują piękno, skromność, śmiałość i inwencję, a także poprzez integralność jego architektury i gestu, Kéré z wdziękiem podtrzymuje misję tej nagrody.

Mam nadzieję, że uda mi się zmienić paradygmat, zachęcić ludzi do marzeń i podejmowania ryzyka. To nie dlatego, że jesteś bogaty, powinieneś marnować materiały. To nie dlatego, że jesteś biedny, nie powinieneś starać się tworzyć jakości - mówi Kéré. Każdy zasługuje na jakość, każdy zasługuje na luksus i każdy zasługuje na komfort. Jesteśmy ze sobą powiązani, a problemy związane z klimatem, demokracją i niedoborami dotyczą nas wszystkich.

Architektura Francis Kéré

Urodzony w Gando, w Burkina Faso, a mieszkający w Berlinie, w Niemczech, architekt znany jako Francis Kéré wzmacnia i przekształca społeczności poprzez proces tworzenia architektury. Pracuje w krajach marginalizowanych, obciążonych ograniczeniami i przeciwnościami losu, gdzie architektura i infrastruktura są nieobecne. Buduje współczesne instytucje szkolne, obiekty służby zdrowia, budynki mieszkalne dla profesjonalistów, budynki użyteczności publicznej i przestrzenie publiczne, często na terenach, gdzie zasoby są kruche, a wspólnota jest niezbędna, przy czym ekspresja jego prac przekracza wartość samego budynku.

Szkoł średnia Lycée Schorge, fot.: Iwan Baan

Wiele z dzieł Kérégo znajduje się w Afryce, w takich krajach jak Republika Beninu, Burkino Faso, Mali, Togo, Kenia, Mozambik, Togo i Sudan. Pawilony i instalacje powstały w Danii, Niemczech, Włoszech, Szwajcarii, Wielkiej Brytanii i Stanach Zjednoczonych. Do znaczących dzieł należą również Xylem w Tippet Rise Art Centre (2019, Montana, Stany Zjednoczone), Léo Doctors' Housing (2019, Léo, Burkina Faso), Lycée Schorge Secondary School (2016, Koudougou, Burkina Faso), Park Narodowy Mali (2010, Bamako, Mali) i Opera Village (Faza I, 2010, Laongo, Burkina Faso).

W 1998 r. Kéré założył Fundację Kéré, aby służyć mieszkańcom Gando poprzez opracowywanie projektów, współpracę i zbieranie funduszy, a w 2005 r. w Berlinie założył Kéré Architecture. Kéré jest 51. laureatem nagrody Pritzkera w dziedzinie architektury i posiada podwójne obywatelstwo - Burkina Faso i Niemiec.

Biografia Diébédo Francis Kéré

Francis Kéré (ur. Diébédo Francis Kéré, 1965) urodził się w Burkina Faso - jednym z najgorzej wykształconych i najuboższych narodów świata, kraju pozbawionym czystej wody pitnej, elektryczności i infrastruktury, nie mówiąc już o architekturze.

Dorastałem w społeczności, gdzie nie było przedszkola, ale gdzie społeczność była twoją rodziną. Wszyscy się o ciebie troszczyli, a cała wioska była twoim placem zabaw. Moje dni były wypełnione zdobywaniem jedzenia i wody, ale także po prostu byciem razem, rozmowami, budowaniem domów. Pamiętam pokój, w którym moja babcia siedziała i opowiadała historie przy słabym świetle, podczas gdy my tuliliśmy się do siebie, a jej głos wewnątrz pokoju zamykał nas, wzywając do zbliżenia się i stworzenia bezpiecznego miejsca. To było moje pierwsze poczucie architektury.

W 1985 r. wyruszył do Berlina na stypendium zawodowe dla stolarzy, gdzie w dzień uczył się robić dachy i meble, a w nocy uczęszczał na zajęcia w szkole średniej. W 1995 r. otrzymał stypendium na Technische Universität Berlin (Berlin, Niemcy), który ukończył w 2004 r. z tytułem magistra architektury.

Obecnie jest profesorem wizytującym w Harvard University Graduate School of Design (Massachusetts, Stany Zjednoczone), Yale School of Architecture (Connecticut, Stany Zjednoczone), a od roku 2012 pełni funkcję profesora inauguracyjnego Katedry Projektowania Architektonicznego i Profesury Partycypacyjnej na Technische Universität München (Monachium, Niemcy).

Jego praca wykracza poza budynki szkolne w krajach afrykańskich i obejmuje tymczasowe i stałe konstrukcje w Danii, Niemczech, Włoszech, Szwajcarii, Wielkiej Brytanii i Stanach Zjednoczonych. Dwa historyczne budynki parlamentu - Zgromadzenie Narodowe Burkina Faso (Wagadugu, Burkina Faso) i Zgromadzenie Narodowe Beninu (Porto-Novo, Republika Beninu) - zostały oddane do użytku, a ten ostatni jest obecnie w budowie.

Budynek Zgromadzenie Narodowego Burkina Faso, rendering Kéré Architecture

Wśród nagród jakie otrzymał, wymienić można Cité de l'Architecture et du Patrimoine's Global Award for Sustainable Architecture (2009), BSI Swiss Architectural Award (2010); Global Holcim Awards Gold (2012, Zurych, Szwajcaria), Schelling Architecture Award (2014); Arnold W Brunner Memorial Prize in Architecture przyznawaną przez American Academy of Arts & Letters (2017) oraz Thomas Jefferson Foundation Medal in Architecture (2021).

Praca Diébédo Francis Kéré

Wpływ jego pracy w szkołach podstawowych i średnich stał się katalizatorem powstania wielu instytucji, z których każda wykazuje wrażliwość na środowisko bioklimatyczne i zrównoważony rozwój charakterystyczny dla danego miejsca i ma wpływ na wiele pokoleń. Startup Lions Campus (2021, Turkana, Kenia), kampus technologii informacyjnych i komunikacyjnych, wykorzystuje lokalny kamień z kamieniołomu i wieże do pasywnego chłodzenia, aby zminimalizować klimatyzację wymaganą do ochrony sprzętu technologicznego.

Startup Lions Campus, fot.: Francis Kéré

Z kolei Burkina Institute of Technology (faza I, 2020, Koudougou, Burkina Faso) składa się z chłodzących ścian z gliny, które zostały odlane na miejscu, aby przyspieszyć proces budowy. Zwisające eukaliptusy, uważane za nieefektywne ze względu na ich minimalne właściwości zacieniające i wyczerpywanie składników odżywczych z gleby, zostały wykorzystane do pokrycia skośnych dachów z blachy falistej, które chronią budynek podczas krótkiej pory deszczowej w tym kraju, a woda deszczowa jest zbierana pod ziemią w celu nawadniania plantacji mango znajdujących się na terenie budynku.

Instytut Technologii w Burkini, fot.: Francis Kéré

W 1985 r. ponownie wyruszył w świat, tym razem znacznie dalej od domu, udając się do Berlina na stypendium zawodowe dla stolarzy, gdzie w dzień uczył się robić dachy i meble, a w nocy uczęszczał na zajęcia w szkole średniej. W 1995 r. otrzymał stypendium na Technische Universität Berlin (Berlin, Niemcy), który ukończył w 2004 r. z tytułem magistra architektury.