Browary Wrocławskie, czyli jak przywrócić miasto ludziom
Rewitalizacja Browarów Wrocławskich rozpoczęła się w 2016 roku, gdy teren zyskał nowego inwestora. Autorem projektu jest pracownia SRDK Studio. W 2024 roku inwestycja dobiegła końca.
Browary Wrocławskie to projekt urbanistyczno-architektoniczny, który pokazuje, jak można tchnąć nowe życie w poprzemysłowe tereny. Zamknięty przez dziesięciolecia obszar w centrum miasta był etapowo oddawany do użytku. Teraz jest dostępny dla wszystkich.
Historia tego miejsca sięga 1893 roku, kiedy Carl Scholz, właściciel Brauerei-Ausschank Pfeifferhof, zaprojektował kompleks browarniczy, który miał przełamać monotonię robotniczych kwartałów. Powstały stopniowo warzelnia, budynki zarządu, mieszkania, a także zakład bednarski wraz ze stajnią. W 1910 roku kompleks został przejęty przez Schultheiss, największą firmę browarniczą w Europie, a rok później nastąpiła znacząca rozbudowa. Oprócz nowego skrzydła powstała monumentalna wieża ciśnień, która miała ukryć przemysłowe kominy i stanowić dominujący punkt widokowy.
Po wojnie, w 1945 roku, Browar został znacjonalizowany i otrzymał nazwę Browar Piastowski. Po kolejnych przekształceniach czasu transformacji zakład znano pod nazwą Browar Dolnośląski Piast. W 2004 roku kompleks trafił w ręce Carlsberga.
Transformacja i zmiana funkcji obiektu rozpoczęła się w 2016 roku, gdy teren zyskał nowego inwestora, a projektem zajęła się pracownia SRDK Studio. Projektanci od razu wiedzieli, że chcą teren browarów otworzyć dla ludzi i miasta, by stał się centrum życia społecznego.
Rozwiązania architektoniczne i urbanistyczne
Przed rozpoczęciem rewitalizacji obszar był niemal niedostępny dla mieszkańców, otoczony linią kolejową od północy i kanałem żeglugowym Odry od wschodu. Pięć hektarów zdegradowanego terenu śródmiejskiego i zniszczonej zabudowy historycznej trzeba było połączyć ze współczesną architekturą przy jednoczesnym zachowaniu charakteru miejsca. Projekt uwzględnia historyczne trakty i place, połączenie z nabrzeżem Odry. Cały projekt był na każdym etapie pod nadzorem konserwatora zabytków.
W procesie rewitalizacji wykorzystano skanowanie 3D, które pozwoliło na precyzyjną inwentaryzację obiektów historycznych. Zachowano najbardziej wartościowe elementy, takie jak, dźwigary stalowe, kafle ceramiczne i metalowe płyty, czy bęben Galanda, które stały się symbolami odrodzonego kompleksu. Charakterystyczne trzymetrowe nasady wiatrowe zostały odrestaurowane i ulokowane na nowym budynku, dokładnie w miejscu poprzedniej ekspozycji, stanowiąc dominantę na osi północ-południe.
Szczególną uwagę poświęcono kwestii światła i widoków. Pierwotny projekt, z którym zakupiono grunt, został zmodyfikowany. Budynki usytuowano tak, by uzyskać optymalne nasłonecznienie mieszkań i powierzchni użytkowych, zapewniając jednocześnie malownicze widoki na rzekę czy panoramę ze Wzgórzami Trzebnickimi. Wytyczono osie widokowe z dominantami historycznymi i naturalnymi.
Jednym z najważniejszych założeń projektu było oddanie przestrzeni pieszym i rowerzystom. Aż 80% miejsc parkingowych znalazło się w trzykondygnacyjnych garażach podziemnych, dzięki czemu poziom terenu mógł zostać wykorzystany tak, aby to człowiek był priorytetem. Powstały trzy główne place połączone urokliwymi uliczkami i zielonymi zakątkami.
Projekt urbanistyczny stworzył system połączeń pieszo-rowerowych w całym założeniu, które kontynuują historyczny ciąg komunikacyjny miasta od Rynku do głównego placu założenia, aż po odzyskaną dla rekreacji rzekę i nabrzeże. Władze lokalne wyremontowały spacerowy bulwar nadrzeczny.
Kompleks wyróżnia się nietypowymi rozwiązaniami architektonicznymi. Jednym z najbardziej interesujących obiektów jest dawna stajnia - budynek trzykondygnacyjny, w którym konie trzymano na piętrze, a wchodziły tam po specjalnej pochylni. Zachowano tę historyczną pochylnię, a obecnie mieści się tu osiedlowy fitness.
Dominanta wysokościowa w postaci komina utworzyła parę z równym sobie nowoczesnym apartamentowcem. Nowoczesny budynek z aluminiowymi żebrami rozbijającymi elewacje na pionowe podziały stanął w miejscu dawnej bramy miasta i rozpoczął ciąg waterfrontowej jasnej zabudowy. Struktura budynku i trójpodział elewacji południowej nawiązuje do silosów, wcześniej stojących na terenie browarów.
Miasto 15-minutowe
Browary Wrocławskie to przykład realizacji koncepcji miasta 15-minutowego. W kompleksie powstało ponad 800 mieszkań i prawie 40 lokali usługowych. Mieszkańcy mają w zasięgu spaceru dostęp do wszystkich niezbędnych usług – od edukacji przez handel po rozrywkę. W dawnej leżakowni, centralnym budynku założenia, od niedawna działa piwiarnia Beer Loft z piwem kraftowym z nalewaków. Przy rzece zlokalizowano klub kajakowy, a na jednej ze ścian jest miejsce na kino letnie. Na placu przed budynkiem dawnej stajni utworzono oryginalny chmielnik, przypominający o piwowarskich tradycjach miejsca.
W podziemnym zbiorniku w kształcie walca o głębokości podziemiach powstał unikatowy teatr jednego aktora. Cylindryczne pomieszczenie o głębokości trzech kondygnacji odkryto podczas realizacji inwestycji. W tym multimedialnej przestrzeni wyłożonej LED-owymi ekranami powstały już teledyski, jak Koreańskie seriale Natalii Grosiak i mini spektakle.
Zrównoważony rozwój
Browary Wrocławskie powstawały osiem lat. W 2024 roku inwestycja dobiegła końca. To miejsce, które stwarza możliwości zmian społecznych w dzielnicy Ołbin. Otwarte przestrzenie, miejsca spotkań i różnorodne funkcje sprawiają, że dawny teren przemysłowy może stać się centrum dzielnicy. Przestrzeń zaprasza i stwarza możliwości do integracji różnych grup wiekowych – są ławki i schody nad wodą, na których można odpoczywać, place zabaw a nawet mała ścianka wspinaczkowa.
Browary Wrocławskie mogą pochwalić się wykorzystaniem lokalnych materiałów naturalnych, takich jak kamień, silka, ceramika, cegła i metal. Prawie 40% powierzchni działki stanowią tereny zielone, w tym roślinność wertykalna i zielone dachy.
Rewitalizacja to proces, który może skutecznie połączyć szacunek dla przeszłości z wizją nowoczesnego, zrównoważonego miasta. Projekt pokazał, jak poprzez przemyślane projektowanie można zachować historyczne dziedzictwo i stworzyć przestrzeń, która jest otwarta na współczesne potrzeby mieszkańców.
