Liu Jiakun został laureatem Nagrody Pritzkera 2025
Jury Nagrody Pritzkera w dziedzinie architektury, w dniu 04.marca 2025 ogłosiła architekta Liu Jiakuna z Chengdu w Chińskiej Republice Ludowej laureatem Nagrody Pritzkera 2025, uważanej za najwyższe międzynarodowe wyróżnienie w architekturze.
Liu jest 54. laureatem Nagrody Pritzkera i założycielem pracowni Jiakun Architecture, którą powołał w 1999 roku. Urodził się w Chengdu, gdzie obecnie mieszka i pracuje. Jego osiągnięcia zostaną uhonorowane podczas uroczystości w Abu Dhabi (Zjednoczone Emiraty Arabskie) tej wiosny, a na całym świecie poprzez wirtualną ceremonię jesienią. W maju odbędzie się wykład laureata i panel dyskusyjny, otwarte dla publiczności zarówno stacjonarnie, jak i online.
Werdykt Jury
Liu Jiakun podnosi na duchu poprzez proces i cel architektury, budując emocjonalne więzi jednoczące społeczności – zauważa Tom Pritzker, przewodniczący Hyatt Foundation, sponsorującej nagrodę. Jest w jego architekturze mądrość, filozoficzne spojrzenie poza powierzchowność, aby ukazać symbiozę historii, materiałów i natury.
Łącząc pozornie przeciwstawne elementy, takie jak utopia i codzienna egzystencja, historia i nowoczesność, kolektywizm i indywidualizm, Liu tworzy architekturę afirmującą życie zwykłych ludzi. Podkreśla transcendentalną moc budynków poprzez harmonizację wymiarów kulturowych, historycznych, emocjonalnych i społecznych, wykorzystując architekturę do budowania wspólnoty, inspirowania współczucia i podnoszenia ducha ludzkiego.
Według Jury Nagrody, dzięki wyjątkowemu dorobkowi o głębokiej spójności i niezmiennie wysokiej jakości Liu Jiakun wyobraża sobie i tworzy nowe światy, wolne od jakichkolwiek estetycznych czy stylistycznych ograniczeń. Zamiast stylu opracował strategię, która nie polega na powtarzalnych metodach, lecz na indywidualnym podejściu do specyfiki każdego projektu. Innymi słowy, Liu Jiakun bierze zastaną rzeczywistość i przekształca ją tak, by czasem stworzyć zupełnie nowy scenariusz codziennego życia. Poza wiedzą i techniką, najpotężniejszymi narzędziami w jego warsztacie są zdrowy rozsądek i mądrość.
Miasta mają tendencję do segregacji funkcji, ale Liu Jiakun przyjmuje odwrotne podejście i zachowuje delikatną równowagę, integrując wszystkie wymiary życia miejskiego – komentuje Alejandro Aravena, przewodniczący jury i laureat Nagrody Pritzkera 2016. W świecie, który generuje niekończące się monotonne peryferie, Liu znalazł sposób na tworzenie miejsc będących jednocześnie budynkiem, infrastrukturą, krajobrazem i przestrzenią publiczną. Jego praca może dostarczyć istotnych wskazówek, jak stawić czoła wyzwaniom urbanizacji w dobie gwałtownie rozwijających się miast.
Architektura Liu Jiakuna
Jego architektura wyraża szczerość w użyciu materiałów i procesów budowlanych, eksponując niedoskonałości, które nie niszczeją, lecz nabierają wartości z upływem czasu. Niechętnie korzysta z produktów fabrycznych, preferując tradycyjne rzemiosło i surowe, lokalne materiały, które wspierają gospodarkę i środowisko, a budynki powstają dla społeczności i przy jej udziale.
Budynek Wydziału Rzeźby w Chongqing prezentuje wijące się detale autentycznego tynkowania piaskowego z tego regionu, pozostawione w stanie surowym zamiast wygładzonego.
Ożywia materiały i ducha historii, wykorzystując ponownie gruz ze zniszczeń spowodowanych trzęsieniem ziemi w Wenchuan w 2008 roku, wzmacniając go włóknem pszennym i cementem, aby stworzyć „cegły odrodzenia” (Rebirth Bricks), bardziej wydajne pod względem fizycznym i ekonomicznym niż oryginalne. Cegły te znajdują szerokie zastosowanie w budynku Novartis, Muzeum Shuijingfang (Chengdu, 2013) i Zachodniej wioski, jego największym dziele.
West Village (Chengdu, 2015) to pięciopiętrowy budynek obejmujący cały blok, kontrastujący wizualnie i kontekstualnie z otaczającą go siatką średnio- i wysokokondygnacyjnych budynków. Otwarta, lecz zamknięta obwodowa struktura pochylonych ścieżek dla rowerzystów i pieszych otacza dynamiczne miasto wewnętrzne, w którym mieszczą się przestrzenie kulturalne, sportowe, rekreacyjne, biurowe i handlowe, pozwalając jednocześnie na widok na otoczenie.
Zniszczenia spowodowane trzęsieniem ziemi zaowocowały także jego najmniejszym dziełem – Memoriałem Hu Huishan (Chengdu, 2009), w formie trwałego reliefu cementowego namiotu, który upamiętnia nie tylko 15-letnią dziewczynkę, ale również zbiorową pamięć narodu pogrążonego w żałobie.
Liu tworzy przestrzenie publiczne w zatłoczonych miastach, gdzie luksus przestrzeni jest rzadkością, kształtując pozytywne relacje między gęstością a otwartą przestrzenią. Przez łączenie wielu funkcji w jednym projekcie innowacyjnie definiuje rolę przestrzeni obywatelskich, dostosowując je do różnorodnych potrzeb społeczeństwa.
Wydział Rzeźby Sichuan Fine Arts Institute (Chongqing, 2004) przedstawia alternatywne rozwiązanie maksymalizacji przestrzeni, z wysuniętymi na zewnątrz górnymi kondygnacjami, które zwiększają powierzchnię użytkową przy ograniczonym śladzie zabudowy.
Dorobek zawodowy
Kariera Liu obejmuje ponad cztery dekady i ponad trzydzieści projektów – od instytucji akademickich i kulturalnych po przestrzenie obywatelskie, budynki komercyjne i planowanie urbanistyczne w całych Chinach. Do jego ważniejszych realizacji należą:
- Muzeum zegarów, Jianchuan Museum Cluster (Chengdu, 2007),
- Wydział Projektowania, nowy kampus Sichuan Fine Arts Institute (Chongqing, 2006),
- Międzynarodowa Wystawa Praktyk Architektonicznych (Nanjing, 2012),
- Centrum Komunikacyjne Tianfu Software Park (Chengdu, 2010),
- Otoczenie kulturowe ulicy Songyan (Lishui, 2020).
Źródło: pritzkerprize.com
