Dyrektywa w sprawie charakterystyki energetycznej budynków EPBD (2024/1275).
Dyrektywa (EU) 2024/1275 w sprawie charakterystyki energetycznej budynków, znana jako recast EPBD (Energy Performance of Buildings Directive), jest kluczowym elementem unijnej polityki energetycznej, mającym na celu poprawę efektywności energetycznej budynków oraz redukcję emisji gazów cieplarnianych.
Budynki w Unii Europejskiej odpowiadają za około 40% zużycia energii i ponad jedną trzecią emisji związanych z energią. Ponadto około 85% budynków zostało wybudowanych przed 2000 rokiem, z czego 75% charakteryzuje się niską efektywnością energetyczną.
Nowe przepisy zawarte w Dyrektywie EPBD mają na celu przyspieszenie tempa renowacji budynków, szczególnie tych o najgorszej charakterystyce energetycznej oraz wspieranie dekarbonizacji sektora budowlanego do 2050 roku.
Dyrektywa promuje również poprawę jakości powietrza wewnętrznego, cyfryzację systemów energetycznych w budynkach oraz rozwój infrastruktury dla zrównoważonej mobilności. Państwa członkowskie mają możliwość dostosowania środków renowacyjnych do specyfiki krajowej, uwzględniając różnice w zasobach budowlanych, klimacie i uwarunkowaniach geograficznych. Mogą także wyłączać spod regulacji określone kategorie budynków, takie jak obiekty zabytkowe czy domy wakacyjne.
Istotnym elementem dyrektywy jest ułatwienie dostępu do finansowania inwestycji w sektorze budowlanym, co ma na celu przeciwdziałanie ubóstwu energetycznemu poprzez wsparcie dla wrażliwych konsumentów. Państwa członkowskie są zobowiązane do zapewnienia ochrony najemców, na przykład poprzez wsparcie czynszowe lub ograniczenia wzrostu czynszów.
Dyrektywa EPBD współdziała z innymi inicjatywami Europejskiego Zielonego Ładu, takimi jak system handlu emisjami dla paliw wykorzystywanych w budynkach czy zaktualizowana dyrektywa w sprawie efektywności energetycznej (EED), dążąc do osiągnięcia neutralności klimatycznej w sektorze budowlanym do 2050 roku.
Proces legislacyjny
Dyrektywa została przyjęta 24 kwietnia 2024 roku i opublikowana w Dzienniku Urzędowym UE 8 maja 2024 roku (po 20 dniach weszła w życie).
Prace nad nową wersją dyrektywy rozpoczęły się formalnie w ramach strategii "Renovation Wave" ogłoszonej przez Komisję Europejską w październiku 2020 roku. Strategia ta zakładała co najmniej podwojenie rocznego tempa renowacji energetycznej budynków do 2030 roku i wprowadzenie głębokich renowacji obejmujących 35 milionów jednostek budowlanych.
Komisja Europejska wprowadziła formalny projekt recastu EPBD w grudniu 2021 roku, jako część pakietu legislacyjnego "Fit for 55", który ma na celu ograniczenie emisji gazów cieplarnianych w UE o co najmniej 55% do 2030 roku.
Od grudnia 2021 do połowy 2023 roku trwały szeroko zakrojone konsultacje z państwami członkowskimi, Parlamentem Europejskim, Radą Unii Europejskiej oraz interesariuszami z sektora budowlanego, organizacji ekologicznych i społeczeństwa obywatelskiego.
Parlament Europejski przyjął swoje stanowisko w marcu 2023 roku, a Rada UE zakończyła prace nad wspólnym podejściem w maju 2023 roku.
W październiku 2023 roku osiągnięto porozumienie między Parlamentem Europejskim i Radą UE, które pozwoliło na ostateczne przyjęcie tekstu dyrektywy.
Dyrektywa nie jest aktem prawnym, który obowiązuje wprost, ale wymaga transpozycji. Państwa członkowskie mają czas do maja 2026 roku na transpozycję przepisów do prawa krajowego. Ten okres jest kluczowy dla opracowania szczegółowych planów wdrożenia nowych wymagań oraz zapewnienia wsparcia finansowego i technicznego dla inwestycji w modernizację budynków.
Kraje członkowskie mają dość dużą swobodę w precyzyjnym definiowaniu poszczególnych wymagań oraz sposobów na je wdrożenie. Na dzień dzisiejszy jako obligatoryjne można traktować jedynie ściśle określone minimalne wymagania oraz terminy wskazane w dyrektywie. Nie znamy jeszcze sposobu ich wdrożenia do ustawodawstwa krajowego.
Pełny tekst dyrektywy EPBD w języku polskim - https://eur-lex.europa.eu/legal-content/PL/TXT/HTML/?uri=OJ:L_202401275
Autorzy:
Michał Pierzchalski
