Zakład uzdatniania wody w Kapsztadzie
W dobie narastającego kryzysu wodnego, infrastruktura miejska zyskuje nowe znaczenie. Przykładem tego podejścia jest Cape Flats Aquifer Recharge Plant w Kapsztadzie (RPA) (zakład uzdatniania wody), zaprojektowany przez SALT Architects dla miasta Cape Town. Projekt otrzymał nagrodę Architizer A+ Jury Prize w kategorii „Fabryki i magazyny”, doceniającą realizacje przemysłowe, które wnoszą nową jakość do przestrzeni publicznej.
W tym przypadku techniczny obiekt służący oczyszczaniu i ponownemu wprowadzaniu wody do warstw wodonośnych staje się architektonicznym wyrazem odpowiedzialności i troski, w którym forma, funkcja i proces tworzą przejrzystą i spójną całość.
Architektura jako narzędzie zarządzania zasobami
W obliczu susz i rosnącej urbanizacji Cape Town wdraża strategię odpornościową, której fundamentem jest tzw. Managed Aquifer Recharge (MAR) (tłum.: zarządzane zasilaniem wód gruntowych) – proces polegający na oczyszczaniu ścieków i wprowadzaniu ich z powrotem do podziemnych warstw wodonośnych. Nowa stacja pełni kluczową rolę w tym systemie, zarówno pod względem technologicznym, jak i przestrzennym.
Proces rozpoczyna się od przepompowania wody z sąsiedniego zakładu oczyszczania ścieków. Następnie trafia ona na najwyższą platformę obiektu, skąd grawitacyjnie przechodzi przez kolejne etapy filtracji: filtrację złożową, ozonowanie i biologiczny węgiel aktywny (BAC), a na końcu – dezynfekcję promieniami UV. Oczyszczona woda zostaje wtłoczona z powrotem do warstw wodonośnych.
Wyrazistość formy podporządkowana funkcji
Architektura obiektu odpowiada bezpośrednio na logikę tego procesu. Cztery długie hale filtracyjne rozciągają się wzdłuż terenu w układzie tarasowym. Ich orientacja i detale architektoniczne wynikają z wymogów technologicznych i warunków środowiskowych. Głębokie ceglane żebra chronią wschodnią i zachodnią elewację przed promieniowaniem słonecznym i silnym wiatrem znad wybrzeża, natomiast wąskie przeszklenia od południa umożliwiają naturalne doświetlenie i wentylację.
Rozmieszczenie masy i pustki w bryle nie jest przypadkowe – wynika z potrzeb eksploatacyjnych, wentylacyjnych i sanitarnych. Warstwowa artykulacja elewacji przywodzi na myśl skrzela lub przepony, subtelnie nawiązując do oczyszczającej funkcji obiektu.
Humanizacja infrastruktury technicznej
Na najwyższym poziomie, w jednej z hal filtracyjnych zaprojektowano dwukondygnacyjną część administracyjną. Jej bryła pozostaje spójna z resztą kompleksu, ale zyskuje bardziej „miejski” charakter. Przeszklone atrium, rytmiczne ceglane brise soleil i subtelniejsze detale elewacyjne sygnalizują obecność pomieszczeń biurowych, sal spotkań i przestrzeni socjalnych dla pracowników.
To miejsce, w którym infrastruktura spotyka się z człowiekiem. Choć pozostaje częścią zakładu technologicznego, ten fragment budynku wprowadza elegancję w relacji pomiędzy miastem a jego technicznym zapleczem.
Architektura infrastruktury z obywatelskim obliczem
Choć większość instalacji technologicznych znajduje się pod ziemią, architektura nadziemna zapewnia procesowi czytelność i tożsamość. Budynki nie udają ani nie maskują swojej funkcji – świadomie ją wyrażają, w sposób zrównoważony i komunikatywny. Obiekt bywa także przestrzenią demonstracyjną i edukacyjną, stanowiąc element miejskiej strategii zarządzania zasobami wodnymi.
Jak podkreślają autorzy projektu projektu: to coś więcej niż stacja uzdatniania wody – to sposób, by nadać kształt idei odpowiedzialności. Uważamy, że infrastruktura publiczna powinna odzwierciedlać wartości troski, przejrzystości i godności – nawet jeśli pełni funkcje czysto techniczne.
Model przyszłościowej infrastruktury
Cape Flats Aquifer Recharge Plant to skromna w formie, ale ambitna w przekazie wizja tego, jak powinna wyglądać infrastruktura XXI wieku. Poprzez spójne połączenie inżynierii i architektury, projekt nie tylko przywraca zasoby wodne, ale też odbudowuje społeczne zaufanie do przestrzeni technicznej. Pokazuje, że nawet najbardziej funkcjonalne obiekty mogą być zaprojektowane z myślą o jakości, estetyce i odpowiedzialności społecznej.
Informacje techniczne
- Nazwa projektu: Aquifer Recharge Plant
- Lokalizacja: Cape Flats WWTW, Cape Town, RPA
- Inwestor: Miasto Cape Town
- Architekt: SALT Architects
- Projektanci branżowi: Water & Wastewater Engineering (instalacje), JG Afrika (konstrukcja, zarządzanie), Cyntech (elektryka i mechanika), Peregrine Consultants (geotechnika), PMC Consultants (ppoż.)
- Wykonawca: Stefanutti Stocks
- Wartość inwestycji: R 341 088 850
- Zakończenie budowy: 2024
- Fotografie: Karl Rogers
