Anne Lacaton i Jean-Philippe Vassal laureatami Architektonicznej Nagrody Pritzkera 2021
Anne Lacaton i Jean-Philippe Vassal, z Francji, zostali laureatami Pritzker Architecture Prize 2021. Nazwiska laureatów ogłosił Tom Pritzker, prezes The Hyatt Foundation, sponsor Nagrody Pritzkera – najważniejszego na świecie wyróżnienia w dziedzinie architektury.
Lacaton & Vassal rozpoczeli swoją praktykę w Paryżu w 1987 roku i zrealizowali ponad 30 projektów w całej Europie i Afryce Zachodniej. Lacaton i Vassal są 49. i 50. laureatami nagrody Pritzkera w dziedzinie architektury. Stosując się do zasady "nigdy nie burzyć", podejmują powściągliwe interwencje w celu modernizacji przestarzałej infrastruktury, pozwalając jednocześnie na zachowanie trwałych funkcji i cech budynku.
Anne Lacaton i Jean-Philippe Vassal zawsze rozumieli, że architektura ma zdolność budowania wspólnoty dla całego społeczeństwa - zauważa Pritzker - ich cel, aby służyć ludzkiemu życiu poprzez swoją pracę, demonstracja siły w skromności i kultywowanie dialogu między starym i nowym, poszerza pole architektury.
"Dobra architektura jest otwarta - otwarta na życie, na to, aby zwiększyć wolność każdego, aby mógł zrobić to, czego potrzebuje" - mówi Anne Lacaton - architektura nie powinna być demonstracyjna ani narzucająca się; musi być czymś znajomym, użytecznym i pięknym, ze zdolnością do cichego wspierania życia, które będzie się w niej toczyć.
Uzasadnienie jury Nagrody Pritzkera
"Projektując prywatne i socjalne budynki mieszkalne, instytucje kulturalne i akademickie, przestrzenie publiczne i zabudowę miejską, Lacaton i Vassal ponownie analizują zrównoważony rozwój, szanując istniejące wcześniejszej struktury, tworząc projekty poprzez inwentaryzację tego, co już istnieje. Stawiając na pierwszym miejscu wzbogacenie ludzkiego życia poprzez szczodrość i swobodę użytkowania, są w stanie przynieść jednostce korzyści społeczne, ekologiczne i ekonomiczne, wspomagając tym samym ewolucję miasta.
Nie tylko zdefiniowali podejście architektoniczne, które odnawia dziedzictwo modernizmu, ale także zaproponowali zmienioną definicję samego zawodu architekta. Modernistyczne nadzieje i marzenia o poprawie życia wielu ludzi zostały ożywione dzięki ich pracy, która odpowiada na klimatyczne i ekologiczne zagrożenia naszych czasów, jak również na społeczne potrzeby, szczególnie w sferze miejskiego budownictwa mieszkaniowego. Osiągają to dzięki silnemu wyczuciu przestrzeni i materiałów, które tworzą architekturę tak silną w swoich formach jak i w przekonaniach, tak przejrzystą w swojej estetyce, jak i w swojej etyce"
Architekci zwiększają przestrzeń życiową w sposób wykładniczy i niedrogi, poprzez ogrody zimowe i balkony, które umożliwiają mieszkańcom oszczędzanie energii i dostęp do natury o każdej porze roku."
Dorobek architektoniczny Anne Lacaton i Jean-Philippe Vassal
Latapie House (Floirac, Francja 1993) był ich realizacją z zastosowaniem technologii szklarniowych do zainstalowania ogrodu zimowego, który pozwolił na zwiększenie powierzchni domu przy skromnym budżecie.
Skierowane na wschód, chowane i przezroczyste panele z poliwęglanu na tylnej ścianie domu pozwalają na oświetlenie naturalnym światłem całego mieszkania, powiększając jego wewnętrzne przestrzenie wspólne od salonu po kuchnię.
W tym roku, bardziej niż kiedykolwiek, poczuliśmy, że jesteśmy częścią ludzkości jako całości. Czy to ze względów zdrowotnych, politycznych czy społecznych, istnieje potrzeba budowania poczucia zbiorowości. Jak w każdym systemie wzajemnych powiązań, bycie fair wobec środowiska, bycie fair wobec ludzkości, jest byciem fair wobec następnego pokolenia - komentuje Alejandro Aravena, przewodniczący jury Pritzker Architecture Prize.
Modernizacja budynków wielorodzinnych
"Lacaton i Vassal są radykalni w swojej delikatności i odważni w swojej subtelności, równoważąc pełne szacunku, a jednocześnie bezpośrednie podejście do środowiska zbudowanego. Na szerszą skalę Lacaton i Vassal, wraz z Frédéric Druot, zmodernizowali La Tour Bois le Prêtre (Paryż, Francja 2011) - 17-piętrowy, 96-mieszkaniowy projekt miejski, pierwotnie zbudowany na początku lat 60-tych. Architekci zwiększyli powierzchnię wewnętrzną każdego lokalu poprzez usunięcie oryginalnej betonowej fasady i poszerzyli powierzchnię budynku, tworząc bioklimatyczne balkony. Niegdyś ograniczone pokoje mieszkalne rozciągają się teraz na nowe tarasy jako elastyczne przestrzenie, wyposażone w duże okna zapewniające nieograniczone widoki na miasto. W ten sposób, na nowo wyobrażono sobie nie tylko estetykę mieszkań socjalnych, ale także intencje i możliwości takich społeczności w ramach miejskiej geografii.
Te zasady zostały podobnie zastosowane do transformacji trzech kolejnych budynków (G, H i I), składających się z 530 mieszkań, w Grand Parc (Bordeaux, Francja 2017). Transformacja zaowocowała wyrazistą wizualną reinwencją kompleksu mieszkań socjalnych, modernizacją wind i hydrauliki oraz powiększeniem mieszkań, z których niektóre prawie się podwoiły. Przy czym nie było konieczności wysiedlania żadnych mieszkańców. Znacznie zaoszczędzono również środki, dzięki braku wyburzeń i budowania nowych mieszkań.
Nasza praca polega na rozwiązywaniu ograniczeń i problemów oraz znajdowaniu przestrzeni, które mogą tworzyć zastosowania, emocje i uczucia. Na końcu tego procesu i całego tego wysiłku musi być lekkość i prostota, podczas gdy wszystko, co było wcześniej, było tak złożone - wyjaśnia Vassal .
Architekci przywracają równowagę uśpionym lub nieefektywnym pomieszczeniom, aby uzyskać otwarte przestrzenie, które umożliwiają większy ruch i zmieniają potrzeby, wydłużając w ten sposób żywotność budynków. Ich najnowsza transformacja Palais de Tokyo (Paryż, Francja 2012), po odrestaurowaniu przestrzeni ponad dekadę wcześniej, powiększyła muzeum o 20 000 metrów kwadratowych, częściowo poprzez stworzenie nowej przestrzeni podziemnej i zapewnienie, że każdy obszar budynku jest zarezerwowany dla przeżywania doświadczenia przez zwiedzających.
Lacaton podkreśla: Transformacja to możliwość zrobienia więcej i lepiej z tym, co już istnieje. Wyburzenie to decyzja łatwa i krótkoterminowa. Jest to marnowanie wielu rzeczy - marnowanie energii, marnowanie materiału i marnowanie historii. Co więcej, ma bardzo negatywny wpływ na społeczeństwo. Dla nas jest to akt przemocy.
"Stosując się do zasady "nigdy nie burzyć", Lacaton i Vassal podejmują powściągliwe interwencje w celu modernizacji przestarzałej infrastruktury, pozwalając jednocześnie na zachowanie trwałych właściwości budynku.
Rewitalizacja obiektów stoczniowych
Zamiast wypełniać i zaprzepaszczać imponującą pustkę Atelier de Préfabrication no.2 (AP2) - powojennego obiektu stoczniowego na linii brzegowej, architekci, w ramach projektu rewitalizacji nabrzeża, zdecydowali się na wzniesienie drugiego budynku, identycznego pod względem kształtu i wielkości. Zastosowali przezroczyste, prefabrykowane materiały, dzięki czemu widok z nowego budynku na stary nie jest niczym niezakłócony. Pierwotny obiekt oraz nowy, FRAC Nord-Pas de Calais (Dunkerque, Francja 2013), mieszczący galerie, biura i magazyny dla regionalnych kolekcji sztuki współczesnej, mogą funkcjonować niezależnie lub współpracować. Są one połączone wewnętrzną ulicą znajdującą się w pustej przestrzeni pomiędzy dwoma obiektami.
Nowe budynki
Duża część pracy architektów to także nowe budynki. Przykładem jest École Nationale Supérieure d'Architecture de Nantes (Nantes, Francja 2009) (tłum.: Krajowa Szkoła Architektury w Nantes) - to symbol podkreślających znaczenie swobody użytkowania obiektów architektonicznych. Aby pomieścić szeroki wachlarz metod pedagogicznych niezbędnych dla rosnącej liczby studentów, działka została maksymalnie wykorzystana, a architekci byli w stanie niemal podwoić przestrzeń przewidzianą w specyfikacji i zrobić to w ramach budżetu.
Wśród znaczących prac Anne Lacaton i Jean-Philippe Vassal - tegorocznych laureatów nagrody Pritzkera należy wymienić także:
- Cap Ferret House (Cap Ferret, Francja 1998),
- 14 domów socjalnych dla Cité Manifeste (Miluza, Francja 2005);
- Pôle Universitaire de Sciences de Gestion (Bordeaux, Francja 2008);
- 53 mieszkania w niskiej zabudowie (Saint-Nazaire, Francja 2011),
- Teatr wielofunkcyjny (Lille, 2013),
- Ourcq-Jaurès - mieszkania studenckie i socjalne (Paryż, Francja 2013);
- 59-mieszkaniowy projekt mieszkań socjalnych w Jardins Neppert (Miluza, Francja 2014-2015);
- Budynek mieszkalno-biurowy w Chêne-Bourg (Genewa, Szwajcaria 2020).
