Aktualności

Styczeń 3, 2022

Szybko, ale chaotycznie – raport ESPON opisuje proces urbanizacji Polski

źródło: ESPON
źródło: ESPON

Średnio każdego dnia w Europie zabudowywany jest obszar wielkości ponad 250 boisk piłkarskich, a Polska pozostaje w unijnej czołówce krajów najszybciej się urbanizujących. Niepokój budzi jednak brak długofalowego planu rozwoju przestrzennego polskich miast, uwzględniającego jakość życia mieszkańców nowych osiedli i aktualne trendy demograficzne - wynika z międzynarodowego badania ESPON SUPER, w które zaangażowani byli naukowcy z Uniwersytetu Warszawskiego.

Dr Katarzyna Wojnar, dr Dorota Celińska-Janowicz, dr Adam Płoszaj oraz Magda Grabowska z Centrum Europejskich Studiów Regionalnych i Lokalnych EUROREG UW wraz z ekspertami z siedmiu krajów europejskich przeanalizowali procesy urbanizacyjne w Europie na przestrzeni ostatnich dwóch dekad. Opracowane przez nich wnioski i rekomendacje zostały opublikowane na stronie internetowej ESPON - programu badań przestrzeni europejskiej, finansowanego przez Komisję Europejską.

Najbardziej zaskakującą obserwacją wynikającą z przeprowadzonego badania nie jest fakt postępującej urbanizacji kontynentu, ale zawrotne tempo tego procesu. W okresie między 2000 a 2018 rokiem aż 1,25 miliona hektarów terenów naturalnych, zielonych i rolniczych zostało przekształconych w obszary zabudowane. 37 proc. tej powierzchni zajęła infrastruktura przemysłowo-usługowa (parki biznesowe, centra handlowe, biura), 35 proc. - mieszkalna, 17 proc. - transportowa, a 11 proc. – zieleń miejska.

Nasz kraj intensywnie się zabudowuje, zarówno w odniesieniu do punktu startowego (nadrabiamy zaległości z okresu PRL), jak i w relacji do innych państw Wspólnoty. W badanym okresie lat 2000-2018, Polska stanowiła trzeci kraj w całej UE pod względem intensywności procesu urbanizacyjnego. Na niektórych obszarach, zwłaszcza wokół największych polskich miast, proces ten osiągał tempo ponad 20 tys. m2 dziennie – tłumaczy dr Katarzyna Wojnar, wieloletnia koordynatorka Krajowego Punktu Kontaktowego ESPON.

Ekspertka podkreśla, że Polskę na tle niemal wszystkich innych krajów europejskich wyróżnia wzrost obszarów zurbanizowanych przewyższający przyrost liczby ludności. W województwach mazowieckim, pomorskim, wielkopolskim czy małopolskim procesy te występują w warunkach rosnącej populacji (zwłaszcza wokół największych metropolii), podczas gdy na większości pozostałych obszarów naszego kraju przyrost terenów zurbanizowanych odbywa się pomimo malejącej liczby mieszkańców. Jak czytamy w raporcie ESPON przestrzeń jest zasobem ograniczonym, którego zagospodarowanie jest co do zasady długotrwałe, dlatego w przypadku terenów o kurczącej się populacji wskazane byłoby nie tylko zahamowanie tempa przyrostu nowych obszarów zurbanizowanych, ale wręcz renaturalizacja niektórych już zagospodarowanych terenów.

Mówiąc wprost: budujemy mieszkania znacznie szybciej, niż się do nich wprowadzamy oraz w miejscach, w których w ogóle nie powinny one powstawać. Wynika to przede wszystkim z braku przemyślanej, długofalowej koncepcji rozwoju przestrzennego polskich miast korespondującej z prognozami demograficznymi - wskazuje dr Katarzyna Wojnar. - Wielu urbanistów od lat bezskutecznie apeluje, aby postawić na policentryczny model urbanizacji, pozwalający uniknąć niekontrolowanego rozrostu mega miast, a nowe inwestycje realizować z uwzględnieniem społecznych interesów ich przyszłych mieszkańców – dodaje.

Jak przypomina badaczka, w Szwecji około 75 proc. gruntów należydo państwa, a działalność deweloperów jest licencjonowana – badana jest m.in. odległość przyszłej zabudowy od już istniejących szkół i przedszkoli, instytucji kulturalnych, komunikacji publicznej. Szczególną rolę odgrywa tam zachowanie tzw. korytarzy ekologicznych i dostęp do terenów zielonych. Tymczasem w Polsce o wszystkim decyduje rynek, zabierający - zdaniem ekspertki z Uniwersytetu Warszawskiego - władzom publicznym kontrolę nad procesem urbanizacyjnym.

Ostatecznie cenę zapłacą za to mieszkańcy nowych dzielnic, pozbawieni alternatywy dla transportu samochodowego i dostępu do infrastruktury publicznej. Dlatego tak potrzebna jest debata - urbanistów, samorządowców, władz centralnych - na temat wizji rozwoju polskich miast i wyboru optymalnych, opisanych w badaniu ESPON, narzędzi do jej wdrożenia – mówi dr Katarzyna Wojnar.
 

Źródło: PAP MediaRoom

Tagi: urbanizacja Polski

Konkursy

The participants should take into consideration the advances in technology, the exploration of sustainable systems, and the establishment of new urban and architectural methods to solve economic, s...
Kwiecień 22, 2025
The Call for Ideas “A Vision for Rome” is the competition of ideas for the Rome of the future that confirms the vision and evolution of a project that grows with the city and for the city.
Kwiecień 22, 2025

Wasze projekty

Saneccy Architektura x Krajobraz, fot. Rafał Barnaś
Podstawowym wyzwaniem projektowym było zlokalizowanie dużej sceny pozwalającej na organizację wyd...
Marzec 25, 2025
Koncepcja multifunkcyjnego kompleksu, obejmującego 5 budynków wielorodzinnych o zróżnicowanej wys...
Luty 3, 2025

Wasze realizacje

Projekt elewacji, PZT.
Styczeń 23, 2025
sypialnia
Mieszkanie na młodych rodziców w Krakowie. Projekt wnętrza: arch. Kaja Warycha / Avocado Conce...
Styczeń 9, 2025

Wydarzenia

A multi-residency programme exploring forgotten industrial heritage sites in Romania as places fo...
Kwiecień 7, 2025
Łódź Design Festival to nie tylko platforma prezentacji najlepszych projektów, ale również miejsc...
Marzec 6, 2025
W ramach naszej witryny stosujemy pliki cookies. Kontynuując przeglądanie strony, wyrażasz zgodę na używanie przez nas plików cookies. Dowiedz się więcej tutaj. ×