Aktualności

Lipiec 25, 2012

Modernistyczna chłodnia w Białymstoku

Chłodnia w Białymstoku

Budynek chłodni przy ul. Baranowickiej 113 w Białymstoku powstał w latach 50. XX w., w czasie, gdy dominującym kierunkiem w architekturze próbowano uczynić socrealizm – niejako na przekór tej tendencji.

Chłodnia posiada bowiem cechy charakterystyczne dla modernizmu, takie jak: osiowa, trójczłonowa fasada z wyższą częścią centralną i niższymi bocznymi ryzalitami, zaokrąglone naroża ryzalitów, szare, szorstkie tynki podzielone gładkimi lizenami, gzymsami i opaskami otworów okiennych, rytmiczne rozstawienie okien, w tym okrągłych i wysokich, wąskich, dzielonych pionowo. Uwagę zwraca także maszt zamontowany na zwieńczeniu osi fasady, a wewnątrz budynku – kielichowe filary wspierające strop. Ze względu na te cechy obiekt stanowi symboliczny łącznik z architekturą okresu międzywojennego (podobny budynek w Gdyni powstał na przełomie lat 20. i 30. XX w.). Surowa forma, żelbeton, z którego został zbudowany, szare, szorstkie tynki i widoczne w materiale odciski szalunku pozwalają z kolei umieścić budynek w szeregu nielicznych w Polsce realizacji brutalistycznych (tzw. beton brut).

Zagrożenie wyburzeniem

Chłodnia do dziś zachowała swój pierwotny kształt, jej byt jest jednak zagrożony; dla jej ocalenia i rewitalizacji niezbędna jest ochrona konserwatorska. Chłodnia od kilku lat jest nieczynna, a zarząd zakładu zamierza wyburzyć obiekt, by wprowadzić tam wielorodzinną zabudowę mieszkaniową.

Fundacja Uniwersytetu w Białymstoku od 2009 roku prowadzi systematyczne działania animacyjne i wydawnicze ukierunkowane na zachowanie i popularyzację zabytków PRL oraz „odzyskiwanie” pamięci tamtego okresu. Wraz z wolontariuszami opracowany został między innymi przewodnik po białostockiej architekturze lat 1945-1989 pt. „Ładniej? PRL w przestrzeni miasta”. W ubiegłym roku Prezydent Białegostoku nagrodził Fundację w kategorii ochrony dziedzictwa – za całokształt dotychczasowej działalności w zakresie popularyzacji historii miasta. Działalność tę chcielibyśmy kontynuować i rozwijać. Dlatego czujemy się w obowiązku, by zabrać głos w sprawie przyszłości chłodni. Uważamy, że wartość architektoniczna i historyczna tego obiektu powinna być bezwzględnie chroniona. Zabytki Białegostoku, nie tylko te „najnowsze” – takie jak chłodnia, są systematycznie niszczone, często wbrew sprzeciwom mieszkańców - mówią przedstawiciele fundacji.

Obiekty tego typu mogą być z powodzeniem rewitalizowane, adaptowane do nowych celów, przywracane społeczności, co nie musi kolidować z ich ewentualną komercyjną funkcją. W przypadku ochrony chłodni zbiegają się ze sobą opinie ekspertów – architektów i urbanistów, oraz interes społeczny: wielu mieszkańcom miasta i tworzonym przez nich organizacjom zależy na skutecznych i nowoczesnych działaniach ukierunkowanych na zachowanie lokalnego kulturowego dziedzictwa, którego częścią są obiekty architektoniczne, nie tylko te przedwojenne, ale także późniejsze.

Fundacja Uniwersytetu w Białymstoku Apeluj do Prezydenta Miasta oraz Radnych Białegostoku o przychylenie się do wysuniętego przez architektów i urbanistów postulatu ochrony zabytkowego budynku chłodni. Apeluje także do Wojewódzkiego Konserwatora Zabytków o nadanie chłodni adekwatnego statusu obiektu chronionego.

Jako organizacji pozarządowej zależy jej na uzyskaniu jak najszerszego społecznego poparcia dla inicjatywy ochrony chłodni. Dlatego postanowiono wystosować w tej sprawie petycję – adresowaną do Prezydenta Miasta, miejskich Radnych oraz Wojewódzkiego Konserwatora Zabytków. Obecnie akcja zbierania podpisów pod petycją przeniesiona została do Internetu, na portal petycje.pl.

 Tu można złożyć swój podpis: http://www.petycje.pl/petycjePodglad.php?petycjeid=8786.

Autorzy:
Sebastian Wicher

Tagi: chłodnia Białymstok architektura modernizm

Komentarze

Skoro żelbeton, to może jeszcze żelazobet?

Dodano: Środa, 08 Sierpień 2012, 16:12, Autor: pfff

Poprawnie jest żelbet lub żelazobeton.

Zobacz wszystkie komentarze

Konkursy

World Architecture Festival 2025

World Architecture Festival 2025 will make its debut in the USA, taking place at the Miami Beach Convention Center from November 12–14. At the heart of the festival sits a unique awards programme....

Styczeń 27, 2025