Akustyka w architekturze wnętrz
Architektura przestrzeni domowej jest nierozerwalnie związana z akustyką. Układ funkcjonalny, kubatura wnętrza oraz materiały zastosowane na podłodze, ścianach i suficie mają ogromny wpływ na sposób rozchodzenia się fali dźwiękowej, a tym samym na akustykę przestrzeni. Komfortowym pod względem akustyki wnętrzem określamy takie, w którym pogłos, potocznie nazywany echem, jest prawie niezauważalny.
Czytaj także: Nowoczesne systemy modyfikacji akustycznej
Akustyka wnętrza to nie tylko efekty przestrzenne kina domowego, ale przede wszystkim komfort użytkowania przestrzeni mieszkalnej. Dyskomfort słuchowy w pomieszczeniach związany jest z nadmiernym pogłosem. Powoduje on niezrozumiałość wypowiedzi, konieczność głośnego słuchania radia i telewizji oraz niską jakość odtwarzanej z systemów audio muzyki. Pozbawia nas wyraźnych efektów przestrzennych kina domowego. Ponadto, z jednej strony sprawia, iż zbyt dobrze słyszymy rozmowy z dalszej części pomieszczenia, a z drugiej zmusza nas do obniżania głosu, by w ogóle stać się zrozumiałym. Na poczucie dyskomfortu mają także wpływ wzmocnione dźwięki upadających na podłogę przedmiotów oraz wrażenie panującego we wnętrzu chłodu.
Wnętrze przytulne wzrokowo i słuchowo.
Pogłos to zjawisko, które wynika z odbicia fali dźwiękowej od płaszczyzn pomieszczenia i które w rezultacie stanowi hałas zakłócający odpowiedni odbiór przekazu dźwiękowego. Teoretycznie, w pomieszczeniu, w którym nie występują straty przy odbiciu dźwięku od przeszkód, dźwięk mógłby trwać nieskończenie długo. Jednakże w warunkach domowych odbity dźwięk zakłóca nowo powstały lub wzmacnia go.
Pogłos występuje w każdym wnętrzu. Najczęściej spotykamy się z nim w nowych mieszkaniach, gdzie dopiero ustawienie mebli oraz położenie dywanu (wykładziny) ogranicza ten efekt. Najwięcej kłopotu sprawiają jednak wnętrza otwarte, o dużej powierzchni. Mimo zagospodarowania ich przestrzeni niepożądane zjawisko nie znika. Co więcej, dla znajdujących się we wnętrzu osób, stanowi ono prawdziwy akustyczny dyskomfort.
Przyczyny powstawania pogłosu
Przyczyn powstawania pogłosu, czyli wielokrotnych odbić dźwięku, jest we współczesnej architekturze bardzo wiele. Najczęściej zjawisko to powstaje w dużych, otwartych i wysokich przestrzeniach mieszkalnych typu „open space”, w których kuchnia z jadalnią połączona jest z salonem i holem, gdzie efektownie wkomponowane schody łączą poszczególne kondygnacje. Długie ciągi komunikacyjne, mała ilość mebli, wyposażenia i wystroju to idealne warunki do powstawania tego niekorzystnego zjawiska. Na sposób rozprzestrzeniania się dźwięku wpływa również geometria pokoju. Jeżeli jeden z jego boków jest dłuższy niż 16 m to, przy braku odpowiedniej adaptacji akustycznej, można z 99% pewnością przyjąć powstanie niepożądanego echa już w fazie projektu. Nieprzyjemne zjawiska akustyczne pojawiają się już w otwartej przestrzeni o powierzchni 38 m2 i wysokości 3 m. Zastosowanie klasycznych materiałów wykończenia ścian i podłóg tj. tynków, gładzi, marmuru, granitu oraz gresu - materiałów silnie odbijających dźwięk, ma również wpływ na powstawanie niepożądanych zjawisk akustycznych.
W budynkach wielokondygnacyjnych często spotykamy się z sytuacją, kiedy niczym nie ograniczony dźwięk, odbity od ścian parteru i dodatkowo wzmocniony, przenika poprzez otwartą klatkę schodową na wyższą kondygnację. Zlokalizowane tam pokoje dziecięce lub sypialnie zazwyczaj nie potrafią obronić się przed dochodzącymi z dołu odgłosami. Nauka i sen bywają w nich męczące, a nawet poważnie utrudnione. Najprostszym i najczęściej stosowanym sposobem likwidacji tych niedogodności jest zabudowanie klatki schodowej na wyższej kondygnacji. Jest to rozwiązanie mało efektowne i zazwyczaj zaburzające istniejący układ architektury wnętrza. Istnieją jednak inne sposoby, które mogą skutecznie ograniczać niepożądane efekty dźwiękowe, czyniąc to bez uszczerbku dla atrakcyjności posiadanej przestrzeni mieszkalnej.
Sposoby ograniczania pogłosu
Poprzez kolorystykę, zastosowane materiały oraz formy przedmiotów subiektywnie oceniamy wnętrze jako ciepłe lub zimne. Właściwości akustyczne wnętrza mają również wpływ na tę ocenę, decydują o tym jak je zapamiętamy. Łącząc kolory z odpowiednim klimatem akustycznym wnętrza, podkreślamy jego charakter. Zimne barwy w połączeniu z dużym pogłosem zwiększają „chłód” wnętrza.
Korekta właściwości akustycznych polega na zmianie powierzchni odbijającej dźwięk w powierzchnię pochłaniającą lub rozpraszającą, a tym samym na zastosowaniu odpowiednich materiałów. Elementy wystroju - obrazy, rzeźby, zasłony - również korygują pogłos. Jednak, aby dekoracje miały wpływ na hałas pogłosowy muszą pokrywać co najmniej 15% powierzchni pomieszczenia po rozwinięciu. Prostszą i zdecydowanie lepszą metodą eliminacji pogłosu jest zastosowanie odpowiednich materiałów i systemów posiadających silne właściwości dźwiękochłonne. Przy użyciu elementów adaptacji akustycznej, eliminującej hałas pogłosowy, możemy dowolnie kształtować formę podwieszanych sufitów oraz przestrzennych elementów dekoracji ścian. Połączone z ukrytym oświetleniem będą one tworzyć niepowtarzalne efekty we wnętrzu. W większości przypadków pokrycie sufitu adaptacją akustyczną rozwiązuje problem z hałasem pogłosowym.
Aby oszacować warunki akustyczne we własnym wnętrzu, a tym samym zapotrzebowanie na odpowiednią adaptację akustyczną, wyznaczamy parametr pogłosu RT, korzystając z następującego wzoru :
RT = A x V/S [s] , gdzie :
RT – czas pogłosu w sekundach
V – objętość pomieszczenia w m3
S – pole powierzchni pomieszczenia po rozwinięciu w m2
A – współczynnik równy
3,26 dla podłóg marmurowych, gresowych, granitowych i ceramicznych
2,03 dla podłóg drewnianych, panelowych
RT = 1,8 - 2,5 s – bardzo złe warunki pogłosowe
RT = 1,2 – 1,8 s – słabe warunki pogłosowe
RT = 0,8 – 1,2 s - zadowalające warunki pogłosowe
RT = 0,6 – 0,8 s – optymalne warunki pogłosowe
RT = 0,4 – 0,6 s – wyśmienite warunki pogłosowe
Estetyka jest związana z gustem, wiekiem i doświadczeniami użytkowników wnętrz. Producenci adaptacji akustycznych zadbali, aby każde dowolnie wystylizowane wnętrze, mogło się poszczycić doskonałymi warunkami akustycznymi. Szeroka oferta systemów pozwala w dowolny sposób, zgodny z naszą wrażliwością estetyczną, kształtować przestrzeń przeznaczoną do doskonałego odbierania przekazu dźwiękowego.
Wbrew powszechnie panującej opinii, wnętrza nowoczesne, minimalistyczne nie należą do tych, w których słuchanie muzyki jest przyjemnością. Z reguły to właśnie im trzeba poświecić najwięcej uwagi jeśli chodzi o właściwości pogłosowe. Oszczędna architektura wnętrza, z małą powierzchnią tkanin i innych materiałów, które pochłaniają dźwięk, uwypukla zjawisko pogłosu. Możemy go jednak ograniczyć, stosując nowoczesne systemy adaptacji akustycznej. I nie musimy przy tym wcale rezygnować z ascetycznej formy i kolorystyki pomieszczenia.
Źródło: ARTDESIGN architektura wnętrz
